ทำไมความเหงาทำเรา “ใจเจ็บ”

“เหงาจนใจเจ็บ” คำนี้ไม่ใช่แค่คำเปรียบเปรยเฉยๆ

แต่มีผลการวิจัยออกมาแล้วว่า ความรู้สึกเหงาของมนุษย์นั้น

ไม่ได้ส่งผลต่อจิตใจเพียงอย่างเดียว แต่ส่งผลต่อร่างกายอีกด้วย

สังเกตไหมว่า บางครั้งที่เรารู้สึกเหงา เศร้า หรืออกหัก

เรามักจะมีอาการปวดจี๊ดๆ ที่หัวใจ มือไม้ชาอ่อนแรงตามไปด้วย

ทั้งที่เราก็อยู่เฉยๆ ไม่ได้ทำอะไรกับร่างกาย

อาการแบบนี้เกิดจากอะไร ?

หากเราเหงาบ่อยๆ จะอันตรายต่อร่างกายมากน้อยแค่ไหน

บทความนี้อยากชวนทุกคนไปรู้จักวิทยาศาสตร์ของความเหงา

ที่จะทำให้ใครๆ หลายคนเข้าใจความเหงาได้มากกว่าที่เคย

สมองของคนเหงา

นาโอมิ ไอเซนเบิร์ก (Naomi Eisenberger)

รองศาสตราจารย์ด้านจิตวิทยาสังคม

และ ผู้อำนวยการห้องปฏิบัติการประสาทวิทยาทางสังคมและอารมณ์

ได้ทำการทดลอง โดยให้ผู้ร่วมทดลองอยู่ในสถานการณ์ที่ถูกกีดกันออกจากสังคมด้วยวิธีต่างๆ เพื่อสร้างความรู้สึกเหงาและโดดเดี่ยว

จากนั้นใช้เครื่องสแกนสมองแบบละเอียด fMRI (Functional MRI)

เพื่อดูการทำงานของสมอง ผลการทดลองพบว่า

สมองส่วนที่ถูกกระตุ้นเมื่อเกิดความรู้สึกเหงานั้น

เป็นส่วนเดียวกันกับสมองที่ตอบสนองต่อความเจ็บปวดทางร่างกาย

เหงาเพื่อวิวัฒนาการ

ไอเซนเบิร์ก สรุปผลจากการวิจัยไว้ส่วนหนึ่งว่า

เหตุผลที่สมองทำให้เรารู้สึกเจ็บปวดนั้น เพราะเป็นสิ่งสำคัญ

สำหรับการวิวัฒนาการ การส่งสัญญาณความเจ็บปวดทางร่างกาย

ให้เกิดขึ้นมีเป้าหมายเพื่อเตือนว่าเรากำลังขาดการติดต่อทางสังคม

ซึ่งเป็นหนึ่งในกลไกเอาตัวรอดในชีวิต

เพราะในอดีตการรวมตัวของมนุษย์จะทำให้ปลอดภัยจากอันตราย

ที่มาจากสิงสาราสัตว์ได้ ดังนั้นเมื่อเราเริ่มรู้สึกเหงา

ร่างกายของเราจะตอบสนองราวกับว่าเราอยู่คนเดียว

และหลงทางในถิ่นทุรกันดารที่ล้อมรอบด้วยหมาป่า

ความตื่นตัวที่ฝังอยู่ในระบบประสาทของเราเมื่อหลายศตวรรษก่อน

จึงมีแนวโน้มจะส่งสัญญาณความเจ็บปวดขึ้น

ตำแหน่งของเส้นใยประสาทสัมผัสในสมองของเรา

ที่ทำหน้าที่บันทึกความเจ็บปวดทางร่างกายและอารมณ์ จะทับซ้อนกัน

นั่นหมายถึง ความเจ็บปวดทางอารมณ์ เช่น ความผิดหวัง ความเหงา

หรือการสูญเสียความสัมพันธ์ จะทำให้เรารู้สึกเหมือนกับการถูกทำร้ายร่างกาย

นั่นหมายความว่าเหตุการณ์อย่างการถูกกีดกันออกจากกลุ่มเพื่อน

ความรู้สึกแปลกแยกในห้องเรียน การน้อยใจพ่อแม่ หรือการอกหัก

สามารถทำให้เรารู้สึกเจ็บปวดทางร่างกายได้

ซึ่งมีอาการแตกต่างหลากหลาย

เช่น บางคนอาจรู้สึกจุกแน่นเหมือนโดนผลักหน้าอกแรงๆ เป็นต้น

วิธีรับมือกับความเหงา

“ใจผมแตกสลายหมดแล้วฮะมุงงงง”

แม้ความเหงาจะไม่ทำให้เราถึงตาย

แต่การไม่จัดการกับความเหงาอย่างถูกวิธี
ก็สามารถส่งผลเสียต่อสุขภาพในระยะยาวได้

นักวิจัยพบว่าความเหงาเป็นอันตรายถึงชีวิตได้
เท่ากับการสูบบุหรี่ 15 มวนต่อวัน

คนเหงามีโอกาสเสียชีวิตก่อนเวลาอันควร

มากกว่าคนที่มีความสัมพันธ์ทางสังคมที่ดีถึง 50 เปอร์เซ็นต์

ความเจ็บปวดที่เกิดจากความเหงาสามารถลดภูมิคุ้มกันของเรา

ซึ่งอาจเพิ่มความเสี่ยงต่อโรคได้

นอกจากนี้การเจ็บปวดบ่อยๆ ยังเพิ่มการอักเสบในร่างกาย

ซึ่งอาจนำไปสู่โรคหัวใจและภาวะสุขภาพเรื้อรังอื่นๆ

ความเหงายังนำไปสู่ความเครียดอีกด้วย

อาการเจ็บปวดจากความเหงา

ทำให้หลายคนเลือกที่จะใช้สารเสพติดหรือแอลกฮอล์เพื่อจัดการกับมัน

ซึ่งจะยิ่งทำให้เสียสุขภาพเข้าไปอีก

ดังนั้นเราจึงอยากนำวิธีที่จะช่วยบรรเทาความเหงา

มานำเสนอเพื่อให้ทุกคนรับมือกับความเหงากัน

1. ชวนใครสักคนไปกินข้าว

การสนทนาบนโต๊ะอาหารช่วยทำให้เราเปิดใจกันได้มากขึ้น
สมองของเราจะรู้ว่าเราจะไม่รับประทานอาหารร่วมกับคนที่เราคิดว่าเป็นอันตราย

2. แนะนำสิ่งที่เรากำลังสนใจให้กับใครสักคน

เพลิดเพลินกับหนังสือเล่มใหม่ ร้านอาหาร

แอปพลิเคชันดีๆ เพลย์ลิสต์ของซีรีส์เรื่องโปรด

หาจุดร่วมในบทสนทนาและกระชับความสัมพันธ์

3. ฝึกดูแลตัวเอง
การรับประทานอาหารเพื่อสุขภาพ และการนอนหลับที่เหมาะสม และออกกำลังกาย สิ่งเหล่านี้ทำให้เราได้โฟกัสตัวเองและมีพลังในการใช้ชีวิตมากขึ้น การออกกำลังกายรับแสงแดดยังช่วยกระตุ้นเอ็นดอร์ฟินในสมองซึ่งเป็นสารที่เราเรียกว่า "ฮอร์โมนแห่งความสุข" ให้ออกมาด้วย

4. พูดคุยกับเพื่อนและครอบครัว

เพื่อบอกให้รู้ว่าเรากำลังประสบกับความเหงา

5. หาโอกาสออกไปทำกิจกรรมในสังคมใหม่ ที่ใหม่

การออกไปหากิจกรรมอย่างการเป็นอาสาสมัคร ออกค่ายอาสา

เข้าชมรม หรือเข้าร่วมกิจกรรมออนไลน์กับกลุ่มคนใหม่ๆ

ช่วยให้เรามีเพื่อน เปิดโอกาสการเชื่อมต่อกับสังคม

ทำให้เราภูมิใจในตัวเอง และอาจพบกับโอกาสใหม่ๆ ในชีวิตด้วย

ในโลกที่โซเชียลมีเดียทำให้เรามีเพื่อนนับพันอยู่เพียงปลายนิ้ว

แต่ก็ทำให้เราเห็นแล้วว่าจำนวนคนมากๆ

ไม่ใช่สิ่งที่ทำให้เราเหงาน้อยลง

ในขณะที่การมีคนรอบตัวมากมาย

แต่เราไม่สามารถเชื่อมโยงเป็นส่วนหนึ่งได้

ก็ทำให้เรายิ่งรู้สึกเหงามากขึ้นเหมือนกัน

ปริมาณเพื่อนจึงไม่ใช่สิ่งสำคัญเท่าคุณภาพของความสัมพันธ์

ดังนั้น เมื่อเรารู้สึกเหงาหรือโดดเดี่ยว

เราจะต้องรับรู้อารมณ์และยอมรับว่าเรากำลังเหงาและต้องการอะไร

หากเรารู้สึกเหงาแต่โอเคที่จะอยู่คนเดียวสักพัก

ไม่ต้องการออกไปพบเจอใคร ก็ไม่ใช่เรื่องที่ผิดแปลก

อย่างไรก็ตาม หมั่นสำรวจอาการว่าความเหงา

และการแยกตัวอยู่คนเดียวนั้นกินเวลายาวนานแค่ไหน

*** หากนานเกินสองสัปดาห์

ควรพบจิตแพทย์หรือผู้เชี่ยวชาญเพื่อรับคำแนะนำ

และอย่าลืมหันมองคนข้างๆ ที่รอคอยจะช่วยสนับสนุนเรา

ให้ออกมาจากโลกความเหงาด้วยนะ

แหล่งอ้างอิง