
นิยามสั้นๆ
ผู้มีหน้าที่รับผิดชอบดูแล ควบคุมการทำปศุสัตว์ (การเลี้ยงสัตว์เพื่อผลประโยชน์ทางเศรษฐกิจ) ให้ถูกสุขอนามัยต่อสัตว์และมนุษย์
📃 ลักษณะงาน
- ดูแลและควบคุมการเลี้ยงสัตว์ ทั้งด้านสุขภาพ การบำบัดโรค การบำรุงพันธุ์ การควบคุมคุณภาพอาหารสัตว์ โรคระบาดสัตว์ ให้เป็นไปตามระเบียบและตามกฎหมายด้านการปศุสัตว์
- ดูแลและควบคุมเรื่องสุขอนามัยสิ่งแวดล้อมด้านการปศุสัตว์ เช่น กฎหมายว่าด้วยการควบคุมคุณภาพอาหารสัตว์
- สนับสนุนการป้องกันโรคระบาดในปศุสัตว์ เช่น การให้วัคซีนแก่สัตว์เลี้ยงหรือสัตว์ในฟาร์ม
- กำกับดูแลและเฝ้าระวังเรื่องโรคระบาดจากสัตว์สู่สัตว์และสัตว์สู่คน
- ศึกษาวิจัย พัฒนา และถ่ายทอดเทคโนโลยีทางวิชาการด้านการปศุสัตว์ให้กับผู้เกี่ยวข้องในอุตสาหกรรมการเลี้ยงสัตว์
- เข้าร่วมการประชุมทางวิชาการเพื่อแลกเปลี่ยนความรู้ในการทำงาน
📊 ขั้นตอนการทำงาน
- ตรวจร่างกายสัตว์เพื่อค้นหาความผิดปกติ และวินิจฉัยโรคที่อาจเป็นอันตราย
- เมื่อพบโรคหรือปัญหาสุขภาพของสัตว์เลี้ยง เจ้าหน้าที่ปศุสัตว์จะกำหนดระเบียบการรักษา เช่น การสั่งยา การผ่าตัด หรือการรักษาแพทย์อื่น ๆ ตามความเหมาะสม
- ให้คำปรึกษาแก่เจ้าของสัตว์เกี่ยวกับการดูแลสุขภาพและโภชนาการของสัตว์
- เก็บรวบรวมข้อมูลสุขภาพของปศุสัตว์ในพื้นที่ เช่น ประวัติการรักษา ประวัติวัคซีน และผลตรวจแล็ป เพื่อการติดตามและบริหารจัดการสุขภาพสัตว์
- จัดทำรายงานการทำงาน โดยรายงานผลแก่ผู้บริหารและเจ้าของฟาร์มปศุสัตว์
👩🏻💻 อาชีพที่ต้องทำงานร่วมกัน
- สัตวแพทย์
- สัตวบาล
- ผู้บริหารสวนสัตว์
- เจ้าของฟาร์มปศุสัตว์
🏢 สถานที่และเวลาทำงาน
- ทำงานในหน่วยงานราชการ เช่น สำนักงานปศุสัตว์, สวนสัตว์ และหน่วยงานเอกชน เช่น คลินิกสัตว์เลี้ยง, โรงพยาบาลสัตว์ และฟาร์มสัตว์
- เวลาทำงานขึ้นอยู่กับหน่วยงานที่สังกัด ถ้าในหน่วยงานราชการ เช่น กรมปศุสัตว์ เวลาทำงานจะอยู่ที่ 08.30 - 16.30 น. แต่สำหรับหน่วยงานเอกชนขึ้นอยู่กับนโยบายของแต่ละบริษัท
- มีการลงพื้นที่ภาคสนามและพื้นที่ห่างไกลเพื่อตรวจสอบฟาร์มสัตว์ ควบคุมโรค ฉีดวัคซีน และอาจต้องเตรียมพร้อมลงพื้นที่รับมือกับเหตุฉุกเฉินทางสุขภาพสัตว์ในพื้นที่ดูแลที่อาจเกิดขึ้นได้ตลอดเวลา
✅ ความรู้ความสามารถที่ต้องใช้
- ความรู้ด้านวิทยาศาสตร์เกี่ยวกับสัตว์ เช่น สายพันธ์ุ การสืบพันธุ์ ถิ่นที่อยู่ โรคและอาการเจ็บป่วย เป็นต้น
- ความรู้ด้านปศุสัตว์ เช่น การออกแบบคอกสัตว์ โรงเรือน สุขอนามัยของฟาร์มสัตว์ โภชนาการสัตว์ การคำนวณสูตรอาหาร เป็นต้น
- ความรู้เกี่ยวกับกฎหมายและข้อบังคับที่เกี่ยวข้องกับการดูแลและการจัดการปศุสัตว์
- ทักษะในการใช้เครื่องมือและอุปกรณ์ทางการแพทย์เกี่ยวกับสัตว์
- ทักษะในการสังเกต
- ต้องมีความรักสัตว์
💵 โอกาส ความท้าทาย และผลตอบแทน
- ผลตอบแทนเริ่มต้นอยู่ที่ประมาณ 15,000 ถึง 30,000 บาทต่อเดือน
- การเติบโตในอาชีพ (Career Path) ของ “เจ้าหน้าที่ปศุสัตว์” มีดังนี้
- เจ้าหน้าที่ปศุสัตว์ปฏิบัติการ
- เจ้าหน้าที่ปศุสัตว์ชำนาญงาน
- เจ้าหน้าที่ปศุสัตว์ชำนาญการพิเศษ
- ผลิตภัณฑ์จากสัตว์เป็นที่ต้องการในตลาดสูง จึงมีการเพาะเลี้ยงสัตว์ในพื้นที่ต่างๆ เกิดขึ้นมาก ทำให้เจ้าหน้าที่ปศุสัตว์เป็นอาชีพที่มีความต้องการสูงไปด้วย
- ความยากและท้าทายของอาชีพ “เจ้าหน้าที่ปศุสัตว์” คือ
- ต้องทำความเข้าใจกับพฤติกรรมของสัตว์ที่ไม่สามารถสื่อสารภาษามนุษย์ได้ ต้องอาศัยการสังเกต และการเรียนรู้พฤติกรรมสัตว์
- หากมีการระบาดของโรคสัตว์เกิดขึ้น เจ้าหน้าที่ปศุสัตว์จะต้องเข้าควบคุมสถานการณ์ให้ได้อย่างรวดเร็ว เพื่อไม่ให้ส่งผลกระทบต่อเศรษฐกิจ หรืออันตรายที่อาจเกิดขึ้นกับมนุษย์
- สิ่งที่เป็นความเสี่ยงของอาชีพนี้ คือ
- อาจบาดเจ็บจากพฤติกรรมของสัตว์ที่ไม่มีความแน่นอน เช่น โดนกัด ข่วน ถีบ
- ต้องทำงานในสภาพแวดล้อมที่เสี่ยงต่อการติดเชื้อ หรือโรคระบาดจากสัตว์
🖥️ ช่องทางการศึกษาความรู้เพิ่มเติม
- คลิป YouTube ที่มีเนื้อหาเกี่ยวกับเจ้าหน้าที่ปศุสัตว์ เช่น
- CitizenThaiPBS. (2016, March 3). นักข่าวพลเมือง อาชีพปศุสัตว์ห้วยทราย ออกอากาศวันที่ 4 มี.ค. 59 @ 12.50 น. [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=WTXRDOljk0E
- IDEAL DLD. (2019, June 1). กรมปศุสัตว์ ใกล้ชิดคุณมากกว่าที่คิด (Department of Livestock Development, Thailand) [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=vRuUQfaARnE
- คณะและมหาวิทยาลัยที่เปิดสอนในประเทศไทยที่เกี่ยวข้องกับการเตรียม "เจ้าหน้าที่ปศุสัตว์”
- คณะสัตวศาสตร์และเทคโนโลยีการเกษตร มหาวิทยาลัยศิลปากร
- คณะเทคโนโลยีการเกษตร มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลธัญบุรี
- คณะสัตวศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยแม่โจ้
- คณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีการเกษตร มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลล้านนา
- มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ คณะทรัพยากรธรรมชาติ สาขาวิชาสัตวศาสตร์
- มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ คณะวิทยาศาสตร์ สาขาวิชาสัตววิทยา
📚 ข้อมูลสายการเรียนที่เกี่ยวข้อง
มัธยมศึกษาตอนปลาย
- สายวิทย์-คณิต *บางสถาบันรับสายนี้
- สายศิลป์-คำนวณ *บางสถาบันรับสายนี้
- สายศิลป์-ภาษา *บางสถาบันรับสายนี้
- ปวช. หรือเทียบเท่า *บางสถาบันรับสายนี้
ปริญญาตรี เช่น
- คณะเกษตร หรือ คณะเกษตรศาสตร์ สาขาวิชาสัตวศาสตร์
- คณะทรัพยากรธรรมชาติและอุตสาหกรรมเกษตร สาขาวิชาสัตวศาสตร์
- คณะเทคโนโลยีและการพัฒนาชุมชน สาขาวิชาสัตวศาสตร์
- สำนักวิชาเทคโนโลยีการเกษตร สาขาวิชาเทคโนโลยีและนวัตกรรมทางสัตว์
- คณะเกษตรศาสตร์ ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม สาขาวิชาสัตวศาสตร์และเทคโนโลยีอาหารสัตว์
- คณะทรัพยากรธรรมชาติ สาขาสัตวศาสตร์
- คณะสัตวศาสตร์และเทคโนโลยี สาขาสัตวศาสตร์
- คณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีการเกษตร สาขาสัตวศาสตร์
ปริญญาโท เช่น
จบป.ตรี คณะวิทยาศาสตร์ เกี่ยวกับการเกษตรหรือสัตว์ หรือจบป.ตรี สาขาใดก็ได้ แต่ต้องศึกษาเกี่ยวกับ ความรู้ด้านวิทยาศาสตร์เกี่ยวกับสัตว์ ความรู้ด้านปศุสัตว์ ความรู้เกี่ยวกับกฎหมายและข้อบังคับที่เกี่ยวข้องกับการดูแลและการจัดการปศุสัตว์ ฝึกทักษะในการใช้เครื่องมือและอุปกรณ์ทางการแพทย์เกี่ยวกับสัตว์ ฝึกทักษะในการสังเกต
- คณะเกษตร วิทยาศาสตร์มหาบัณฑิต สาขาโภชนศาสตร์และเทคโนโลยีอาหารสัตว์
- คณะเกษตรศาสตร์ วิทยาศาสตร์มหาบัณฑิต
- สำนักวิชาเทคโนโลยีการเกษตร วิทยาศาสตร์มหาบัณฑิต สาขาวิชาเทคโนโลยีและนวัตกรรมทางสัตว์
- คณะเกษตรศาสตร์ ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม วิทยาศาสตร์มหาบัณฑิต สาขาวิชาสัตวศาสตร์
- คณะทรัพยากรธรรมชาติ วิทยาศาสตร์มหาบัณฑิต สาขาสัตวศาสตร์
- คณะเทคโนโลยีการเกษตร วิทยาศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาสัตวศาสตร์เพื่ออุตสาหกรรม
- สาขาวิชาเกษตรศาสตร์และสหกรณ์ เกษตรศาสตรมหาบัณฑิต วิชาเอกการจัดการทรัพยากรเกษตร กลุ่มวิชาการจัดการทรัพยากรเพื่อการผลิตสัตว์
- คณะสัตวศาสตร์และเทคโนโลยีการเกษตร วิทยาศาสตร์มหาบัณฑิต สาขาสัตวศาสตร์
ปริญญาเอก เช่น
- คณะเกษตร กำแพงแสน ปรัชญาดุษฎีบัณฑิต สาขาโภชนศาสตร์และเทคโนโลยีอาหารสัตว์
- คณะเกษตรศาสตร์ ปรัชญาดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาสัตวศาสตร์
- สำนักวิชาเทคโนโลยีการเกษตร ปรัชญาดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาเทคโนโลยีและนวัตกรรมทางสัตว์
- คณะเกษตรศาสตร์ ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ปรัชญาดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาสัตวศาสตร์
*ข้อมูล ณ ปี 2567
🌐 แหล่งอ้างอิง
- บทบาทหน้าที่ในตำแหน่งของสำนักงานปศุสัตว์. (n.d.). https://person.dld.go.th/2557/Job_ProvincialLivestockoffice.php