
นิยามสั้นๆ
เป็นผู้แทนประเทศที่ได้รับการแต่งตั้งจากรัฐ ประจำอยู่ทั้งในประเทศของตัวเองและต่างประเทศเพื่อปกป้อง ดูแลผลประโยชน์ เจรจาสานสัมพันธ์ระหว่างประเทศ ให้ความช่วยเหลือประชาชนของชาติตัวเองที่อยู่ในประเทศนั้นๆ
📃 ลักษณะงาน
- ดูแลความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ อยู่ภายใต้กระทรวงการต่างประเทศ
-แบบทวิภาคี ดูเรื่องความสัมพันธ์ของประเทศแบบเป็นคู่ เช่น ไทยกับกัมพูชา ไทยกับจีน ไทยกับแมกซิโก
-แบบพหุภาคี การเจริญสัมพันธ์กับประเทศ 2 ประเทศขึ้นไป ผ่านกรอบความร่วมมือ เช่น ไทยกับประเทศในกลุ่มอาเซียน ไทยกับสหภาพยุโรป (UN) เป็นต้น
- ดูแลความเป็นอยู่ ให้ความช่วยเหลือประชาชนของชาติตัวเองในต่างประเทศ เช่น แจ้งเกิด ทำพาสปอร์ต
- เผยแพร่ ประชาสัมพันธ์ตัวตนของประเทศ
- แสวงหาองค์ความรู้เพื่อนำกลับไปพัฒนาประเทศ
📊 ขั้นตอนการทำงาน
- รับคำสั่งและนโยบายที่เกี่ยวข้องกับการต่างประเทศ จากรัฐบาลเพื่อมาทำงานต่อ
- ประชุม วางแผน ออกแบบการทำงานในกระทรวง เพื่อขับเคลื่อนให้นโยบายเกิดขึ้นจริง
- มีลำดับขั้นในการทำงานตามตำแหน่งทางการทูต โดยเรียงลำดับจากระดับล่างสุดคือเลขานุการ ที่ปรึกษา อัครราชฑูตและเอกอัครราชทูต โดยจะทำงานร่วมกันเป็นทีม ส่วนใหญ่จะเป็นการรับคำสั่งการจากตำแหน่งงานระดับบนลงมาแจกจ่ายตามแต่ละแผนกงาน ทั้งนี้ ผู้ที่ประจำการในงานระดับล่างก็สามารถเสนอไอเดียหรือนำเสนอแผนขึ้นไปได้ด้วยเช่นกัน
👩🏻💻 อาชีพที่ต้องทำงานร่วมกัน
ขึ้นอยู่กับนโยบายที่จะทำ ซึ่งต้องพบปะกับผู้คนจากหลากหลายสาขาอาชีพ ทั้งภาครัฐและภาคประชาสังคม เช่น
- สื่อมวลชน เพื่อสื่อสารนโยบายที่กำลังทำให้คนในประเทศรับรู้ว่า ประเทศไทยกำลังจะทำอะไร เกิดขึ้นเมื่อไร ผลกระทบเป็นอย่างไร เช่น การจัดเวทีการประชุมความร่วมมือทางเศรษฐกิจในภูมิภาคเอเชีย-แปซิฟิก จะมีผลกระทบอะไรบ้างด้านเศรษฐกิจ แนวโน้มตลาด เป็นต้น
- ข้าราชการในกระทรวงอื่นๆ ที่มีนโยบายเกี่ยวข้องกัน เช่น การส่งออกพืชผลไปต่างประเทศ จะต้องมีการทำงานร่วมกันระหว่าง ข้าราชการกระทรวงเกษตรและกระทรวงพานิชย์ เป็นต้น
🏢 สถานที่และเวลาทำงาน
- ทำงาน 8 – 10 ชั่วโมง (ทั้งทูตที่ประจำอยู่เมืองไทยและต่างประเทศ) หากมีการประชุมออนไลน์จะต้องนัดแนะกันเรื่องวันเวลาระหว่างประเทศ หรือไทม์โซน (Timezone) ให้ดี เพราะช่วงกลางวันและกลางคืนอาจไม่ตรงกัน
- แรกเริ่มจะทำงานในกระทรวงการต่างประเทศในประเทศนั้นๆ และขยับไปประจำตามสถานทูตและกงสุล
✅ ความรู้ความสามารถที่ต้องใช้
- มีทักษะด้านการสื่อสาร การพูด การเขียนรายงานทั้งแบบอธิบายและสรุปความ
- มีทักษะการคิดวิเคราะห์ เพื่อใช้ในการวิเคราะห์สถานการณ์ต่างๆ ที่เกิดขึ้นในและต่างประเทศ
- จำเป็นต้องมีทักษะภาษาต่างประเทศ เช่น ภาษาอังกฤษ หรือภาษาที่ 3 เพราะเป็นภาษาหลักในการทำงาน
- มีวาทศิลป์ในการพูด การเจรจาโน้มน้าว การประนีประนอมเมื่อเกิดปัญหาขัดแย้งระหว่างประเทศ
- ต้องพัฒนาความรู้ตัวเองตลอดเวลา เท่าทันโลก เพราะบริบทของโลกนั้นเปลี่ยนแปลงอยู่ตลอด
- ปรับตัวเก่ง เพราะต้องย้ายประเทศในการทำงานทุก 4 ปี
- มีความรู้รอบตัว ทั้งประวัติศาสตร์ เศรษฐกิจ สังคม วัฒนธรรม
- มีทักษะการประสานงาน เพราะต้องติดต่อประสานงานข้ามกระทรวง ข้ามประเทศอยู่บ่อยครั้ง
- หากสนใจสมัครสอบแข่งขันมาเป็นนักการทูต สามารถจบวุฒิปริญญาตรีหรือปริญญาโทก็ได้ ไม่จำกัดคณะ แต่คณะที่จะมีความคุ้นเคย ใกล้ชิดกับการทำงานของนักการทูตมากที่สุด คือ คณะรัฐศาสตร์ สาขาความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ
💵 โอกาส ความท้าทาย และผลตอบแทน
- ทูตเป็นอาชีพที่มีการแข่งขันสูง ต้องสอบเข้าข้าราชการกระทรวงการต่างประเทศก่อน
- ในประเทศไทยมีการมอบทุนให้กับนักเรียนทุนรัฐบาลเพื่อไปเรียนต่างประเทศและกลับเข้ามาทำงานในกระทรวงการต่างประเทศ
- ต้องทำงานอยู่ในกระทรวงการต่างประเทศเป็นเวลา 3 - 4 ปีเพื่อให้มีความรู้เกี่ยวกับการต่างประเทศ จากนั้นจึงจะถูกส่งให้ไปประจำสถานทูตหรือกงสุลที่ต่างประเทศ ด้วยการพิจารณาตามความเหมาะสม ทำให้อาจอยู่ในประเทศที่ตัวเองไม่คุ้นชินทั้งวัฒนธรรม ภาษา การใช้ชีวิต
- นักการทูตจะถูกส่งตัวไปประจำอยู่แต่ละประเทศ ประเทศละ 4 ปี อาจเป็นความท้าทายเรื่องการรับตัว แต่ก็เป็นโอกาสในการพัฒนาตัวเองเช่นกัน
- เป็นอาชีพที่เป็นเหมือนสะพานเชื่อมต่อความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ ทำให้ประเทศชาติได้ประโยชน์ ได้พันธมิตร ซึ่งอาจนำมาสู่ผลประโยชน์ทางเศรษฐกิจ การศึกษา การช่วยเหลือกัน การแบ่งปันทรัพยากร หากการทูตไม่ดีก็ส่งผลให้ความสัมพันธ์ระหว่างประเทศไม่ดีไปด้วย
- มีการทำงานเป็นลำดับขั้น โดยจะเริ่มจากการเป็นเลขานุการตรี ก่อน แล้วจะขยับไปเป็น โท และเอก และตำแหน่งอื่นๆ โดยแต่ละขั้นจะต้องสอบเลื่อนระดับขึ้นไป
- เงินเดือนตามลำดับขึ้น เริ่มตั้งแต่ 15,000 - 17,000 บาท และค่อยๆ ไต่ขึ้นไป
🖥️ ช่องทางการศึกษาความรู้เพิ่มเติม
- การสอบนักการทูต https://www.facebook.com/ThaiMFA?_rdc=1&_rdr
- Youtube MFAThailandChannel : "นักการทูต The Series" https://www.youtube.com/watch?v=XOlVHdVARXc&t=1s
- Tiktok: https://www.tiktok.com/@mfathai?lang=en
📚 ข้อมูลสายการเรียนที่เกี่ยวข้อง
มัธยมศึกษาตอนปลาย
- สายวิทย์-คณิต
- สายศิลป์-คำนวน
- สายศิลป์-ภาษา
ปริญญาตรี เช่น
- คณะรัฐศาสตร์ สาขาความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ
- คณะรัฐศาสตร์และรัฐประศาสนศาสตร์ สาขาวิชาการระหว่างประเทศ
- สํานักวิชานวัตกรรมสังคม สาขาวิชาการพัฒนาระหว่างประเทศ
- คณะสังคมศาสตร์ วิชาเอกความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ
- วิทยาลัยการเมืองการปกครอง วิชาเอกความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ
- สํานักวิชารัฐศาสตร์และรัฐประศาสนศาสตร์ ความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ
*ข้อมูล ณ ปี 2567