
นิยามสั้นๆ
ผู้รับผิดชอบการสอนและพัฒนาทักษะให้กับเด็กช่วงอายุตั้งแต่ 2 ถึง 6 ปี เพื่อให้มีพัฒนาการที่สมวัย
📃 ลักษณะงาน
- ออกแบบและจัดกิจกรรมการเรียนรู้ที่เหมาะสมสำหรับเด็กอายุ 2 ถึง 6 ปี เพื่อพัฒนาทักษะทางสังคม ทักษะด้านภาษา และทักษะด้านทางร่างกาย
- ดูแลและสนับสนุนพัฒนาการของนักเรียน เช่น การจัดอาหารเพื่อโภชนาการ, กิจกรรมพัฒนากล้ามเนื้อ, สร้างสภาพแวดล้อมการเรียนรู้ที่เหมาะสม, สร้างบรรยากาศที่ปลอดภัยและสร้างสรรค์
- ดูแลสุขภาพและความปลอดภัยของเด็กขณะอยู่ในความดูแล
- ทำงานร่วมกับผู้ปกครอง ให้คำแนะนำที่จะช่วยส่งเสริมพัฒนาการเด็กเมื่ออยู่บ้าน
- ทำการประเมินความก้าวหน้าของเด็กและรายงานผลการเรียนรู้แก่ผู้ปกครองเป็นประจำ เพื่อให้ทราบถึงความก้าวหน้าและการพัฒนาของลูก
📊 ขั้นตอนการทำงาน
- ก่อนวันเปิดภาคเรียนต้องออกแบบกิจกรรมการเรียนรู้ที่เหมาะสมสำหรับเด็กในความดูแล
- ต้อนรับนักเรียนจากผู้ปกครอง ดูแลจัดการให้นักเรียนเข้าชั้นเรียนให้เรียบร้อย
- นำนักเรียนทำกิจกรรมที่ช่วยพัฒนาทักษะและกระตุ้นพัฒนาการในด้านต่าง ๆ ผ่านการเล่นและกิจกรรมสร้างสรรค์ตามที่ออกแบบไว้
- จัดการให้นักเรียนได้พักรับประทานอาหารกลางวัน และพักผ่อน (นอนกลางวัน) และเตรียมความพร้อมก่อนกลับบ้าน เช่น ล้างหน้าแปรงฟัน ดื่มนม จัดกระเป๋า ทำสมาธิ ทำกิจกรรมสันทนาการอื่น ๆ เป็นต้น
- ส่งนักเรียนให้กับผู้ปกครองที่มารับอย่างปลอดภัย
- ดูแลและพัฒนาสภาพแวดล้อมของเด็กให้ปลอดภัยและเหมาะสมกับการเรียนรู้อยู่เสมอ
- สังเกตพัฒนาการเพื่อทำประเมินความก้าวหน้าของเด็กและรายงานผลการเรียนรู้แก่ผู้ปกครองเพื่อให้ทราบถึงพัฒนาการของบุตรหลาน
👩🏻💻 อาชีพที่ต้องทำงานร่วมกัน
- นักจิตวิทยาเด็ก
- นักโภชนาการ
- นักพัฒนาการเด็ก
- นักวิชาการศึกษา
🏢 สถานที่และเวลาทำงาน
- ทำงานในโรงเรียนที่มีระดับชั้นอนุบาล, สถานรับเลี้ยงเด็ก, ศูนย์การเรียนรู้สำหรับเด็กเล็ก, หรือองค์กรที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนาเด็ก
- ทำงานสอดคล้องกับเวลาเรียนของเด็กในโรงเรียน คือ 07.00-16.00 น. ในวันจันทร์-ศุกร์ หยุดเสาร์-อาทิตย์และวันนักขัตฤกษ์
- อาจมีการทำงานเพิ่มเติมนอกเหนือเวลาปกติ เช่น การเข้าร่วมกิจกรรมหลังเลิกเรียนหรือกิจกรรมสำหรับผู้ปกครองในช่วงเย็นหรือวันเสาร์-อาทิตย์ เป็นต้น
- ครูปฐมวัยจะได้หยุดพักผ่อนในช่วงปิดภาคเรียน
✅ ความรู้ความสามารถที่ต้องใช้
- ความรู้ที่เกี่ยวข้องกับการดูแลและการพัฒนาเด็กปฐมวัย เช่น จิตวิทยาเด็ก พัฒนาการและการเรียนรู้ของเด็กในช่วงปฐมวัย เป็นต้น
- ความสามารถในการวางแผนและออกแบบกิจกรรมการเรียนรู้ที่เหมาะสมสำหรับเด็กระดับปฐมวัย
- ความสามารถในการพาเด็กปฐมวัยเรียนหรือเล่นกิจกรรมเพื่อการเรียนรู้ในรูปแบบต่าง ๆ
- ความรู้ในการสร้างสภาพแวดล้อมการเรียนรู้ที่น่าสนใจสำหรับเด็กในช่วงปฐมวัย เช่น การตกแต่งห้องเรียน
- มีความอดทนสูง สามารถควบคุมอารมณ์ได้ดี
- มีความเห็นอกเห็นใจ โอบรับความแตกต่างหลากหลายของนักเรียนและผู้ปกครอง
- ละเอียดรอบคอบ ช่างสังเกต
💵 โอกาส ความท้าทาย และผลตอบแทน
- ผลตอบแทนเริ่มต้นอยู่ที่ประมาณ 20,000 - 30,000 บาทต่อเดือน สำหรับครูปฐมวัยในโรงเรียนเอกชนหรือสถานศึกษาเอกชน และระดับ 15,000 - 25,000 บาทต่อเดือนสำหรับครูปฐมวัยในโรงเรียนรัฐ และระดับ 9,000 - 15,000 บาทต่อเดือนสำหรับครูปฐมวัยในสถาบันการศึกษาระดับชุมชน เช่น ศูนย์เด็กเล็กชุมชน
- ครูปฐมวัยในโรงเรียนรัฐบาล จะสามารถสอบบรรจุเข้าเป็นข้าราชการครู และได้รับสวัสดิการ เหมือนกับข้าราชการอื่นๆ
- ครูปฐมวัยบางคนอาจเปิดสถาบันการศึกษาหรือธุรกิจดูแลเด็กปฐมวัยเป็นของตัวเอง เช่น การเปิดโฮมสคูล เปิดบ้านรับเลี้ยงเด็ก เป็นต้น
- การเติบโตในอาชีพ (Career Path) ของ “ครูปฐมวัย” มีดังนี้
- ผู้ช่วยครูปฐมวัย
- ครูปฐมวัย
- หัวหน้าหมวดการศึกษาปฐมวัย
- ผู้อำนวยการหรือผู้บริหาร (ต้องมีการศึกษาต่อในสาขาการบริหารการศึกษา)
- ความยากและท้าทายของอาชีพ “ครูปฐมวัย” คือ
- ใช้ความเข้าใจและความอดทนสูงในการเผชิญกับพฤติกรรมที่ท้าทายจากเด็กในช่วงปฐมวัย ที่ยังดูแลตัวเองและสื่อสารสิ่งที่ต้องการได้ไม่มาก
- ใช้แรงกายและแรงใจมากในการดูแลนักเรียน ครูปฐมวัย 1 คนอาจต้องดูแลเด็ก 10-20 คน
- ต้องจัดการดูแลเด็กปฐมวัยที่มีความหลากหลายและความวุ่นวายให้สามารถเรียนรู้ไปพร้อม ๆ กันได้
- ต้องมีทักษะที่หลากหลายในการสอนและดูแลเด็กในระดับปฐมวัย โดยใช้วิธีการที่เหมาะสม
- ครูปฐมวัยเป็นครูคนที่สำคัญมาก เพราะเป็นครูคนแรกที่มีผลต่อการเรียนรู้ของเด็กไปตลอดชีวิต
- เผชิญกับความคาดหวังของผู้ปกครองที่คาดหวังสูงกับการดูแลบุตรหลานจากครูปฐมวัย
- สิ่งที่เป็นความเสี่ยงของอาชีพนี้ คือ
- เสี่ยงต่อการถูกผู้ปกครองฟ้องร้อง หากเกิดเหตุการณ์ไม่คาดคิดกับนักเรียนที่ดูแล เช่น อุบัติเหตุ การทะเลาะวิวาทกับเด็กคนอื่นในห้อง อาการเจ็บป่วยที่เกิดจากการดูแลสุขอนามัย อย่าง อาหารไม่สะอาด
- เผชิญกับความเหนื่อยล้า และความเครียดในการดูแลเด็ก
- ในอนาคตที่โลกก้าวสู่สังคมผู้สูงอายุ จึงมีโอกาสที่เด็กเกิดใหม่จะน้อยลง
🖥️ ช่องทางการศึกษาความรู้เพิ่มเติม
- คลิป YouTube ที่มีเนื้อหาเกี่ยวกับครูปฐมวัย เช่น
- SUKI SNOW. (2021, January 28). เล่าประสบการณ์การเรียนสาขาการศึกษาปฐมวัย(ครูอนุบาล) | SUKI SNOW [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=vTI99XCV1lM
- The Active. (2020, November 28). ครูปฐมวัย ที่ใช้ความเป็นเพื่อน นำทางการเรียนรู้ [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=NQijd9smuWs
📚 ข้อมูลสายการเรียนที่เกี่ยวข้อง
มัธยมศึกษาตอนปลาย
- สายวิทย์-คณิต
- สายศิลป์-คำนวน
- สายศิลป์-ภาษา
- ปวช. หรือเทียบเท่า
ปริญญาตรี เช่น
- คณะครุศาสตร์ สาขาวิชาการศึกษาปฐมวัย
- คณะศึกษาศาสตร์ สาขาวิชาเอกการศึกษาปฐมวัย
- คณะศึกษาศาสตร์ วิชาเอกคู่การศึกษาปฐมวัยและประถมศึกษา
- คณะศึกษาศาสตร์และนวัตกรรมการศึกษา สาขาวิชาการศึกษาปฐมวัย
- วิทยาลัยการฝึกหัดครู สาขาวิชาการศึกษาปฐมวัย
- สาขาวิชาศึกษาศาสตร์ ศิลปศาสตรบัณฑิต วิชาเอกการพัฒนาเด็กปฐมวัย
ปริญญาโท เช่น
- คณะครุศาสตร์ ครุศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการศึกษาปฐมวัย
- คณะศึกษาศาสตร์ ศึกษาศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาปฐมวัยศึกษา
- คณะศึกษาศาสตร์ ศึกษามหาบัณฑิต สาขาวิชาการศึกษาปฐมวัย
- วิทยาลัยการฝึกหัดครู ครุศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการศึกษาปฐมวัย
ปริญญาเอก เช่น
- คณะครุศาสตร์ ครุศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาการศึกษาปฐมวัย
- คณะศึกษาศาสตร์ ปรัชญาดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาปฐมวัยศึกษา
*ข้อมูล ณ ปี 2567
🌐 แหล่งอ้างอิง
- Career. (n.d.). ครูสอนระดับปฐมวัย/ประถมศึกษา. https://www.mycareer-th.com/res_job_detail.php?id=12
- สมาคมอนุบาลศึกษาแห่งประเทศไทย - https://preschool.or.th/
Tonkit. (2022). ครูปฐมวัย : อาชีพที่ต้องมีใจรักและความอดทน. Tonkit360. https://tonkit360.com/28351