
นิยามสั้นๆ
ผู้เชี่ยวชาญในการวิเคราะห์ ประมวลผล และจัดเรียงข้อมูลผ่านวิธีการด้านสถิติศาสตร์และ
คณิตศาสตร์ เพื่อนำมาใช้ประโยชน์ในวงการต่างๆ
📃 ลักษณะงาน
- วิเคราะห์ชุดข้อมูลขนาดใหญ่ด้วยกระบวนการเก็บและจัดการข้อมูล
- ให้คำแนะนำการทำงานขององค์กรนั้นๆ โดยใช้ข้อมูลที่วิเคราะห์ไว้มาสนับสนุน เช่น ผู้บริหารโรงพยาบาลต้องการลงทุนในเครื่องมือแพทย์ นักวิทยาศาสตร์ข้อมูลอาจช่วยแนะนำเกี่ยวกับสถิติของผู้ป่วย อัตราการเสียชีวิต ค่าใช้จ่ายเฉลี่ยในการรักษา เป็นต้น
นำข้อมูลผ่านการวิเคราะห์มาสร้างเป็นแบบจำลองข้อมูล (Data Modeling) เพื่อใช้ประโยชน์ เช่น ช่วยในการตัดสินใจทางธุรกิจ พัฒนาสินค้า หรือบริการ ทำนายผลประกอบการที่จะเกิดขึ้นในอนาคต เป็นต้น
📊 ขั้นตอนการทำงาน
การเก็บข้อมูล วิเคราะห์ และนำเสนอข้อมูล
- กำหนดโจทย์ในการเก็บข้อมูล นักวิทยาศาสตร์ข้อมูลจะต้องรับโจทย์จากผู้ว่าจ้างและกำหนดโจทย์ก่อนว่า จะนำข้อมูลที่ได้นี้ไปใช้ประโยชน์อย่างไร แก้ปัญหาอย่างไร
- การเก็บรวบรวมข้อมูล เมื่อรู้โจทย์แล้ว ก็ดำเนินการเก็บรวบรวมข้อมูลด้วยวิธีการต่างๆ จากแหล่งข้อมูล ซึ่งอาจจะมีข้อมูลหลายประเภท ทั้งข้อความ รูปภาพ วิดีโอ และ เสียง
- การจัดเตรียมข้อมูล ข้อมูลที่ได้มามากมายนั้นไม่สามารถนำไปใช้ได้ทันที ต้องนำมาจัดเตรียมผ่านกระบวนการที่เรียกว่า การทำความสะอาดข้อมูล (Data Cleaning) คือการนำข้อมูลมาจัดเรียงให้เป็นระเบียบ ตรวจสอบข้อผิดพลาดที่มาจากสาเหตุต่าง ๆ เช่น ผู้กรอกข้อลให้ข้อมูลไม่ครบ ตั้งค่าหน้า Excel ที่เก็บข้อมูลผิด แก้ไข หรือลบข้อมูลที่ไม่ถูกต้องออกไปจากชุดข้อมูล เป็นต้น
- ทำการวิเคราะห์ข้อมูล ด้วยการดูความสัมพันธ์ของข้อมูล รวมถึงวิเคราะห์ปัจจัยต่างๆ ที่ส่งผลต่อข้อมูล และการคาดคะเนผลลัพธ์ที่จะเกิดขึ้นกับข้อมูลหากมีปัจจัยบางอย่างเปลี่ยนไป ผ่านกระบวนการทางสถิติและคณิตศาสตร์
- การสื่อสารผลการวิเคราะห์ นำข้อมูลทั้งหมดที่ได้มาสรุป อธิบายให้ดูง่ายขึ้น ผ่านรูปแบบต่างๆ เช่น การใช้กราฟ การใช้แผนภาพ ตารางเปรียบเทียบ เป็นต้น
- นำข้อมูลไปใช้ประโยชน์ เพื่อแก้ปัญหาโจทย์ที่ตั้งไว้ รวมถึงให้ข้อเสนอแนะ แนวทางในการนำข้อมูลไปปรับปรุงองค์กรนั้นๆ
การนำข้อมูลมาใช้ประโยชน์ด้วยการสร้างแบบจำลองข้อมูล
- ประมวลผลข้อมูลเพื่อสร้างแบบจำลอง ด้วยการนำข้อมูลที่ผ่านการวิเคราะห์ มาประมวลผลและสร้างเป็นแบบจำลองข้อมูล (Data Modeling) ซึ่งเป็นเครื่องมือที่ใช้อธิบายข้อมูล โครงสร้างข้อมูล ความสัมพันธ์ของข้อมูล เพื่อให้ง่ายต่อการนำไปใช้งาน เช่น ในโมเดลข้อมูลของลูกค้าธนาคาร อาจประกอบไปด้วย ประวัติลูกค้า ประวัติการกู้ยืมเงินในอดีต ผลลัพธ์ของการขอสินเชื่อ การเคลื่อนไหวในบัญชี วงเงินฝาก ภาระหนี้สินคงค้าง ฯลฯ จากนั้นเมื่อมีการประเมินว่า ลูกค้าคนนี้สมควรได้รับการอนุมัติสินเชื่อหรือไม่ ก็จากสามารถกรอกประวัติของลูกค้าและวงเงินการขอสินเชื่อครั้งปัจจุบันลงไปในโมเดลข้อมูลดังกล่าวเพื่อประมวลว่า ลูกค้าท่านนี้จะอนุมัติผ่านหรือไม่
- การตรวจสอบและปรับปรุงแบบจำลอง ทดสอบโมเดลข้อมูลก่อนนำไปใช้จริงเพื่อให้ได้ความแม่นยำมากที่สุด
👩🏻💻 อาชีพที่ต้องทำงานร่วมกัน
- วิศวกรข้อมูล (Data Engineer)
- นักวิเคราะห์ข้อมูล (Data Analyst)
- นักวิเคราะห์ธุรกิจ (Business Analyst)
- นักออกแบบและพัฒนาซอฟต์แวร์ (Software Designer and Developer)
- นักวิเคราะห์การตลาด (Marketing Analyst)
- นักวิเคราะห์ข้อมูลทางการเงิน (Financial Data Analyst)
🏢 สถานที่และเวลาทำงาน
- นักวิทยาศาสตร์ข้อมูลจะทำงานในออฟฟิศเป็นหลัก แต่อาจมีการออกนอกสถานที่เพื่อลงพื้นที่เก็บข้อมูล หรือนำเสนอข้อมูลกับลูกค้า
- สถานที่ทำงานเป็นได้ทั้ง บริษัทที่ให้บริการจัดการข้อมูลโดยเฉพาะ เช่น บริษัทที่ปรึกษาทางการตลาด เป็นต้น หรือในองค์กรต่างๆ ทั้งภาครัฐและเอกชนที่ต้องการวิเคราะห์และประมวลผลข้อมูลที่ตนมี เช่น กระทรวงสาธารณสุข บริษัทประกันชีวิต ธุรกิจธนาคาร เป็นต้น
- ทำงาน 8 ชั่วโมง เวลาเข้าออกงานส่วนใหญ่ 08.00-16.00 น.โดยอาจมีการทำงานนอกเวลาหากมีงานที่สำคัญหรือเหตุการณ์พิเศษที่ต้องเร่งใช้ข้อมูล
✅ ความรู้ความสามารถที่ต้องใช้
- ความเข้าใจในเทคโนโลยีและเครื่องมือทางด้านวิทยาศาสตร์ข้อมูล เช่น ภาษาของโปรแกรม (Python, R) การจัดทำระบบคอมพิวเตอร์เรียนรู้ได้ด้วยตนเอง (Machine Learning)
- ความรู้ทางสถิติและคณิตศาสตร์
- ความรู้ด้านการจัดการข้อมูล เช่น การทำโมเดลข้อมูล การแปรผลข้อมูล การอ่านความสัมพันธ์ข้อมูล การจัดเรียงและนำเสนอข้อมูล
- ความรู้เฉพาะทางในการเป็นนักวิทยาศาสตร์ข้อมูลในองค์กรเฉพาะทาง เช่น ความรู้ด้านธุรกิจ ความรู้ด้านการอุตสาหกรรมนำเข้า ส่งออก เป็นต้น
- ทักษะการแก้ไขปัญหาที่ซับซ้อนและอุปสรรคในการวิเคราะห์และจัดการข้อมูล
- ทักษะการคิดอย่างเป็นเหตุ เป็นผล
- ความคิดริเริ่มและความสามารถในการสร้างองค์ความรู้
- ความสามารถในการสื่อสาร
💵 โอกาส ความท้าทาย และผลตอบแทน
- ผลตอบแทนเริ่มต้นประมาณ 60,000 - 120,000 บาท ต่อเดือน
- การเติบโตในอาชีพ (Career Path) สามารถแบ่งออกเป็นระดับต่างๆ ดังนี้
- วิศวกรข้อมูล (Data Engineer)
- นักวิเคราะห์ข้อมูล (Data Analyst)
- นักวิทยาศาสตร์ข้อมูล (Data Scientist)
- ความยากและท้าทายของอาชีพ "นักวิทยาศาสตร์ข้อมูล"
- อาจต้องเจอกับข้อมูลมีความซับซ้อนสูง ที่ต้องอาศัยการคิดวิเคราะห์ขั้นสูงเพื่อทำความเข้าใจ
- ในการรวบรวมข้อมูลบางประเภท อาจเข้าถึงแหล่งข้อมูลได้ยาก
- ต้องอาศัยความแม่นยำในการวิเคราะห์และแปรผลข้อมูล
- ต้องนำเสนอผลการวิเคราะห์ข้อมูลที่ซับซ้อนและยาก ให้ผู้ฟังเข้าใจได้ในภาษาที่ง่าย
- ต้องเรียนรู้วิทยาการ นวัตกรรมใหม่ๆ ในการจัดการข้อมูลอยู่เสมอ
🖥️ ช่องทางการศึกษาความรู้เพิ่มเติม
- YouTube ที่มีเนื้อหาแนะนำเกี่ยวกับ "นักวิทยาศาสตร์ข้อมูล"
- TruePlookpanya Channel. (2020, May 16). I AM ฉัน(จะ)เป็น : นักวิทยาศาสตร์ข้อมูล (Data Scientist) [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=i_GFPKq_X54
- ALTV4. (2021, July 8). นักวิทยาศาสตร์ข้อมูล l แนะแนวสาขาน่าเรียน [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=GVpkfidq40U
- Knowledge Box. (2018, October 17). Data Scientist : นักวิทยาศาสตร์ข้อมูล [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=SbY1DhAgyGE
- คณะและมหาวิทยาลัยที่เปิดสอนในประเทศไทยที่เกี่ยวข้องกับการเตรียมเกี่ยวกับ "วิศวกรซอฟแวร์"
- สาขาวิชาวิทยาการข้อมูลและการวิเคราะห์เชิงธุรกิจ คณะเทคโนโลยีสารสนเทศ สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าเจ้าคุณทหารลาดกระบัง
- สาขาวิทยาการข้อมูล คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร
- สาขาวิชาวิทยาศาสตร์และนวัตกรรมข้อมูล คณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
- สาขาวิทยาการข้อมูล (หลักสูตรใหม่) คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
- สาขาวิชาวิทยาการข้อมูลและการวิเคราะห์ คณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยสวนดุสิต
📚 ข้อมูลสายการเรียนที่เกี่ยวข้อง
มัธยมศึกษาตอนปลาย
- สายวิทย์-คณิต *บางสถาบันรับสายนี้
- สายศิลป์-คำนวณ *บางสถาบันรับสายนี้
- สายศิลป์-ภาษา
- ปวช. หรือเทียบเท่า *บางสถาบันรับสายนี้
ปริญญาตรี เช่น
- คณะวิทยาศาสตร์ สาขาวิทยาการข้อมูล
- คณะเทคโนโลยีสารสนเทศ สาขาวิทยาการข้อมูลและการวิเคราะห์เชิงธุรกิจ
- วิทยาลัยสหวิทยาการ สาขาวิชาวิทยาศาสตร์และนวัตกรรมข้อมูล (โครงการพิเศษ)
จบป.ตรี คณะวิศวกรรม คณะวิทยาศาสตร์ คณะเทคโนโลยีสารสนเทศ หรือจบป.ตรี สาขาใดก็ได้แต่ต้องศึกษาเกี่ยวกับ ความรู้ทางสถิติและคณิตศาสตร์ ความรู้ในการจัดการข้อมูล ความรู้เฉพาะทางในการเป็นนักวิทยาศาสตร์ข้อมูล การใช้เครื่องมือทางสถิติ เครื่องมือวิเคราะห์และแสดงผลข้อมูลทั่วไป เพิ่มเติม
*ข้อมูล ณ ปี 2567
🌐 แหล่งอ้างอิง
- AdmissionPremium. (n.d.). เรียนป.ตรีสาขาอะไร จบไปเป็น “นักวิทยาศาสตร์ข้อมูล.” เรียนไอที : IT เทคโนโลยี สารสนเทศ วิทยาการ วิศวกรรม คอมพิวเตอร์ ธุรกิจ | AdmissionPremium.com. https://www.admissionpremium.com/innovation/news/4246
- วิทยาศาสตร์ข้อมูลคืออะไร - คำอธิบายเกี่ยวกับวิทยาศาสตร์ข้อมูล - AWS. (n.d.). Amazon Web Services, Inc. https://aws.amazon.com/th/what-is/data-science/
- จ๊อบส์ดีบี ประเทศไทย. (2023, April 28). Data Scientist อาชีพใหม่มาแรงกับรายได้ระดับ 6 หลักต่อเดือน. https://th.jobsdb.com/th-th/articles/data-scientist-%E0%B8%84%E0%B8%B7%E0%B8%AD%E0%B8%AD%E0%B8%B0%E0%B9%84%E0%B8%A3/
- 7 ลักษณะนิสัยของ “นักวิทยาศาสตร์ข้อมูล” ที่ดี (Data Scientist) - สถาบันนวัตกรรมและธรรมาภิบาลข้อมูล. (2022, July 8). สถาบันนวัตกรรมและธรรมาภิบาลข้อมูล. https://digi.data.go.th/blog/scientist-character-traits/
- Thanachart. (2021, January 29). เส้นทางสู่ “นักวิทยาศาสตร์ข้อมูล.” WordPress.com. https://thanachart.org/2021/01/29/%E0%B9%80%E0%B8%AA%E0%B9%89%E0%B8%99%E0%B8%97%E0%B8%B2%E0%B8%87%E0%B8%AA%E0%B8%B9%E0%B9%88-%E0%B8%99%E0%B8%B1%E0%B8%81%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%97%E0%B8%A2%E0%B8%B2%E0%B8%A8%E0%B8%B2%E0%B8%AA/
- https://www.datacamp.com/blog/how-to-become-a-data-scientist