
นิยามสั้นๆ
นักวิทยาศาสตร์ที่ศึกษาเกี่ยวกับสิ่งมีชีวิตทุกชนิด ตั้งแต่สิ่งมีชีวิตขนาดเล็กอย่างแบคทีเรีย ไปจนถึงสิ่งมีชีวิตขนาดใหญ่ เช่น สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม พืช และมนุษย์ โดยนำความรู้ไปประยุกต์ใช้ตามบริบทการทำงาน
📃 ลักษณะงาน
- วิจัย เพื่อเรียนรู้เกี่ยวกับสิ่งมีชีวิต ซึ่งรวมถึงการศึกษาโครงสร้าง พฤติกรรม และฟังก์ชันของสิ่งมีชีวิตต่างๆ
- เก็บรวบรวมข้อมูล เก็บตัวอย่างสิ่งมีชีวิต หรือข้อมูลทางชีววิทยาเพื่อนำมาวิเคราะห์
- วิเคราะห์ข้อมูลที่ได้จากการทดลองหรือการเก็บรวบรวม เพื่อสรุปผลและตีความหมาย
- เขียนรายงานวิจัย บทความทางวิชาการ เพื่อเผยแพร่ผลงานวิจัย
- นำเสนอผลงานวิจัยในที่ประชุมทางวิชาการ หรือต่อสาธารณชน
- สอนนักศึกษาในระดับอุดมศึกษา หรือถ่ายทอดความรู้ทางชีววิทยาให้กับบุคคลทั่วไป
📊 ขั้นตอนการทำงาน
- กำหนดวัตถุประสงค์ และคำถามวิจัยที่ต้องการตอบ เช่น “ทำไมพืชชนิดนี้จึงทนแล้งได้ดี?
- ออกแบบการทดลอง ด้วยการกำหนดตัวแปรที่ต้องการศึกษา เช่น ตัวแปรต้น (สิ่งที่เราเปลี่ยนแปลง) และตัวแปรตาม (สิ่งที่เราสังเกตผล) และเลือกวิธีการทดลองที่เหมาะสม เช่น การสังเกต การวัด การทดลองในห้องปฏิบัติการ หรือการเก็บข้อมูลจากธรรมชาติ
- สำรวจ รวบรวม หรือทดลอง เพื่อเก็บข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับการวิจัยหรืองานที่กำหนดไว้
- วิเคราะห์ข้อมูล ใช้เทคนิคและเครื่องมือทางชีววิทยาเพื่อวิเคราะห์ข้อมูลที่ได้รับ และทดสอบสมมติฐานหรือสร้างรายงานเพื่ออธิบายผลลัพธ์
- เขียนรายงาน หรือบทความวิชาการเพื่อสร้างความรู้และเผยแพร่ความรู้ในสาขาที่ทำงาน
👩🏻💻 อาชีพที่ต้องทำงานร่วมกัน
- นักวิทยาศาสตร์อาหาร
- นักวิจัยการพัฒนายาและสารเคมี
- นักวิชาการป่าไม้
- อาจารย์มหาวิทยาลัย
- นักข่าว/ผู้สื่อข่าว (ทำข่าว)
🏢 สถานที่และเวลาทำงาน
- สถานที่ทำงาน ขึ้นอยู่กับสาขาที่สนใจและองค์กรที่สังกัด โดยสามารถทำงานได้ทั้งในหน่วยงานภาครัฐและเอกชน เช่น กระทรวงวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งประเทศไทย (วว.) บริษัทด้านเภสัชกรรม บริษัทอาหาร บริษัทบำบัดน้ำเสีย หรือบริษัทที่เกี่ยวข้องกับเทคโนโลยีชีวภาพ
- งานวิจัยและการทดลองทางชีววิทยาจะทำงานในห้องปฏิบัติการ อาจมีการทำงานนอกสถานที่เพื่อศึกษาและสำรวจสิ่งมีชีวิตในธรรมชาติ
- เวลาทำงาน ทำงานตามช่วงเวลาทำงานปกติ แต่การทำงานในสนามอาจต้องปรับตามเวลาที่เหมาะสมกับสิ่งมีชีวิตที่ศึกษา
✅ ความรู้ความสามารถที่ต้องใช้
- ความรู้พื้นฐานด้านวิทยาศาสตร์พื้นฐานในแขนงต่างๆ อย่าง ฟิสิกส์ เคมี
- ความรู้เฉพาะทางด้านชีววิทยา เช่น จุลชีววิทยา พันธุศาสตร์ นิเวศวิทยา สรีรวิทยา
- ทักษะการออกแบบการทดลองทางวิทยาศาสตร์
- ทักษะการทำการวิจัยและทดลองในห้องปฏิบัติการ เช่น การใช้เครื่องมือทางชีววิทยา การจัดการสารเคมี และการเลือกใช้เทคนิคทางชีววิทยา เป็นต้น
- ทักษะในการนำเสนอผลงานวิจัยและเขียนรายงานวิทยาศาสตร์เพื่อสร้างความเข้าใจและสื่อสารความรู้ให้กับผู้อื่น
💵 โอกาส ความท้าทาย และผลตอบแทน
- ผลตอบแทน เริ่มต้นอยู่ที่ประมาณ 18,000 - 30,000 บาทต่อเดือน ขึ้นอยู่กับสถานที่ทำงานและตำแหน่ง แต่หากมีประสบการณ์และความเชี่ยวชาญเฉพาะทาง เงินเดือนก็อาจสูงขึ้นไปได้ถึง 40,000 บาทต่อเดือน หรือมากกว่านั้น
- โอกาสและการเติบโตของอาชีพ นักชีววิทยา
- นักชีววิทยาสามารถทำงานในอุตสาหกรรมต่างๆ และต่อยอดเป็นความเชี่ยวชาญเฉพาะสาขา เช่น
- นักชีววิทยาทางการแพทย์ ทำงานในการวิจัยและพัฒนายา เครื่องมือการแพทย์ วิธีการรักษาโรค และมีบทบาทในการพัฒนาเทคโนโลยีการแพทย์ใหม่ๆ
- นักชีววิทยาที่ทำงานในอุตสาหกรรมอาหารและเครื่องดื่ม ทำหน้าที่ในการควบคุมคุณภาพของผลิตภัณฑ์โดยใช้เทคนิคชีววิทยา
- นักชีววิทยาสิ่งแวดล้อม ศึกษาและวิเคราะห์สิ่งแวดล้อมเพื่อช่วยในการอนุรักษ์
และการจัดการทรัพยากรธรรมชาติ
- ผู้เชี่ยวชาญหรือศาสตราจารย์ด้านชีววิทยา
- ประเทศไทยมีระบบนิเวศที่หลากหลาย ตั้งแต่ป่าดิบชื้น ป่าชายเลน ไปจนถึงทะเล ทำให้นักชีววิทยามีโอกาสศึกษาและค้นพบสิ่งมีชีวิตชนิดใหม่ๆ ได้อย่างต่อเนื่อง
- ความท้าทายของอาชีพ นักชีววิทยา
- งานวิจัยทางชีววิทยามีความซับซ้อนสูง นักชีววิทยาต้องจัดการกับข้อมูลจำนวนมหาศาลที่ได้จากการทดลองและการวิเคราะห์ ซึ่งต้องใช้ทักษะในการวิเคราะห์ข้อมูลที่สูง และผลลัพธ์ของการทดลองอาจไม่ได้เป็นไปตามที่คาดการณ์ไว้เสมอไป ซึ่งต้องอาศัยความอดทนและความสามารถในการปรับตัว
- อาจต้องทำงานในสถานที่ภาคสนามหรือสภาพแวดล้อมที่ท้าทาย เช่น ในป่าหรือพื้นที่ในทะเล
- งบประมาณจำกัด งบสำหรับการวิจัยทางวิทยาศาสตร์ในประเทศไทยอาจมีจำกัด ทำให้การดำเนินโครงการวิจัยอาจเป็นไปอย่างยากลำบาก
- เทคโนโลยีทางชีววิทยาพัฒนาไปอย่างรวดเร็ว นักชีววิทยาต้องเรียนรู้เทคโนโลยีใหม่ๆ อยู่เสมอ
- ความกดดันในการเผยแพร่ผลงาน การตีพิมพ์บทความวิชาการในวารสารที่มีชื่อเสียงเป็นสิ่งสำคัญสำหรับการก้าวหน้าในอาชีพ แต่การแข่งขันเพื่อตีพิมพ์นั้นค่อนข้างสูง
- ภาวะโลกร้อน กำลังส่งผลกระทบต่อระบบนิเวศทั่วโลกอย่างรุนแรง และสิ่งนี้ได้เปิดโอกาสและความท้าทายใหม่ๆ ให้แก่นักชีววิทยาเป็นอย่างมาก ในการศึกษาผลกระทบของการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศต่อสิ่งมีชีวิตและระบบนิเวศ ซึ่งเป็นข้อมูลสำคัญในการวางแผนการอนุรักษ์และการจัดการทรัพยากรธรรมชาติ
🖥️ ช่องทางการศึกษาความรู้เพิ่มเติม
- ช่อง YouTube ที่มีเนื้อหาเกี่ยวกับอาชีพนักชีววิทยา
- thaicyberu. (2016, March 7). บันไดสายอาชีพ ตอน นักชีววิทยา [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=B_kmVRBLKyc
- TruePlookpanya Channel. (2023, July 15). Plook Explorer EP07 : นักจุลชีววิทยา [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=mBzKYBmQBo8
- TruePlookpanya Channel. (2022, February 14). I AM ฉันจะเป็น : นักวิทยาศาสตร์ทางทะเล [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=30NqASZotH4
🌐 แหล่งอ้างอิง
- สมาคมวิทยาศาสตร์แห่งประเทศไทยในพระบรมราชูปถัมภ์ - https://www.scisoc.or.th/
- Career. (n.d.). นักชีววิทยา. https://www.mycareer-th.com/res_job_detail.php?id=36