
นิยามสั้นๆ
ผู้เชี่ยวชาญด้านเสียง ที่มีหน้าที่หลักในการสร้างสรรค์และปรับแต่งเสียง ให้ได้คุณภาพตามที่ต้องการในสตูดิโอบันทึกเสียง ไม่ว่าจะเป็นการบันทึกเพลง พากย์เสียง หรือการผลิตเสียงสำหรับสื่อต่างๆ
📃 ลักษณะงาน
- ประชุมสื่อสารกับทีม ทำงานร่วมกับโปรดิวเซอร์ นักดนตรี และทีมงานอื่นๆ เพื่อให้ได้ผลงานที่ตรงตามความต้องการของลูกค้า
- บันทึกเสียง ใช้อุปกรณ์และเทคนิคต่างๆ เพื่อจับเสียงของนักดนตรีหรือผู้บรรยายให้ได้คุณภาพที่ดีที่สุด
- มิกซ์เสียง นำเสียงที่บันทึกมาทั้งหมดมารวมกัน ปรับระดับเสียง สมดุลของเสียง และเพิ่มเอฟเฟ็กต์ต่างๆ เพื่อให้ได้เสียงที่กลมกล่อมและน่าฟัง
- ปรับแต่งเสียงเพื่อให้เสียงมีความดัง, ความชัดเจน, และความสมดุลที่เหมาะสมสำหรับการเผยแพร่
- แก้ไขปัญหาทางเทคนิค แก้ไขปัญหาที่เกิดขึ้นในระหว่างการบันทึกและมิกซ์เสียง เช่น เสียงรบกวน, เสียงสะท้อน, หรือปัญหาเกี่ยวกับอุปกรณ์
📊 ขั้นตอนการทำงาน
- วางแผนการทำงาน ร่วมกับโปรดิวเซอร์ นักดนตรี หรือผู้เกี่ยวข้องอื่นๆ เพื่อวางแผนการบันทึกเสียง เช่น เลือกเพลงที่จะบันทึก จัดตารางการทำงาน และกำหนดเป้าหมายของการบันทึก
- เตรียมอุปกรณ์และห้องบันทึกเสียง ตรวจสอบและปรับตั้งอุปกรณ์ต่างๆ ให้พร้อมใช้งาน เช่น ไมโครโฟน ลำโพง และซอฟต์แวร์บันทึกเสียง รวมถึงปรับสภาพแวดล้อมในห้องบันทึกเสียงให้เหมาะสม เช่น ปรับระดับเสียงรบกวน ลดเสียงสะท้อน และสร้างบรรยากาศที่เอื้อต่อการสร้างสรรค์
- บันทึกเสียง ของแต่ละเครื่องดนตรีหรือเสียงร้องทีละส่วน หรือบันทึกพร้อมกันทั้งหมด (live tracking) ขึ้นอยู่กับรูปแบบการทำงานและความต้องการของโปรเจกต์
- ฟังเสียงที่บันทึกมาเพื่อตรวจสอบคุณภาพเสียง และแก้ไขปัญหาที่เกิดขึ้น เช่น เสียงรบกวน เสียงสะท้อน หรือปัญหาอื่นๆ
- มิกซ์เสียง โดยการนำเสียงที่บันทึกมาจากแต่ละแทร็ก (Track) ไม่ว่าจะเป็นเสียงร้อง เครื่องดนตรี หรือเสียงอื่นๆ มารวมกัน ปรับแต่ง และผสมผสานให้เข้ากัน เพื่อสร้างสรรค์ผลงานเสียงที่สมบูรณ์และน่าฟัง
- ปรับแต่งเสียงโดยรวมของเพลง ให้มีความดัง ความชัดเจน และความสมดุลที่เหมาะสมสำหรับการเผยแพร่
- สร้างไฟล์เสียงในรูปแบบที่ต้องการ เช่น MP3, WAV หรือรูปแบบอื่นๆ
- ส่งมอบ ส่งไฟล์เสียงที่ได้ปรับแต่งแล้วให้กับลูกค้าพร้อมกับรายงานการทำงาน
👩🏻💻 อาชีพที่ต้องทำงานร่วมกัน
- นักร้องและนักดนตรี
- ผู้กำกับภาพยนตร์
- โปรดิวเซอร์
- ผู้สร้างวิดีโอและมัลติมีเดีย
- นักแต่งเพลงและนักทำเพลง
- ผู้ให้เสียงพากย์โฆษณา
🏢 สถานที่และเวลาทำงาน
- สถานที่ทำงาน ทำงานที่สตูดิโอบันทึกเสียง สถานีโทรทัศน์และวิทยุ บริษัทผลิตสื่อ ทั้งภาพยนตร์ โฆษณา หรือเกม บริษัทจัดงานอีเวนต์ หรือ โรงละคร สำหรับการบันทึกเสียงการแสดงสด หรือการปรับแต่งเสียงระบบเสียงในโรงละคร
- เวลาทำงาน ค่อนข้างยืดหยุ่นและขึ้นอยู่กับลักษณะงานและความต้องการของลูกค้าเป็นหลัก บางครั้งอาจต้องทำงานนอกเวลาหรือวันหยุดสุดสัปดาห์ เพื่อให้ทันต่อกำหนดส่งงาน หรือเพื่อรองรับงานอีเวนต์ที่จัดในช่วงเวลาดังกล่าว
✅ ความรู้ความสามารถที่ต้องใช้
- ความรู้เกี่ยวกับทฤษฎีและหลักการของเสียง เช่น ความถี่ ระดับเสียง ความดัง ความเร็วของเสียง และการกระจายเสียง เพื่อให้สามารถปรับแต่งและควบคุมเสียงได้อย่างถูกต้อง
- ความรู้เกี่ยวกับเครื่องมือและเทคนิคสำหรับการบันทึกเสียง เช่น การใช้ไมโครโฟน มิกเซอร์ เครื่องขยายเสียง และอุปกรณ์เสริมที่ใช้ในการบันทึก
- ทักษะการฟังที่ละเอียด สามารถแยกแยะเสียงต่างๆ ได้อย่างชัดเจน
- ทักษะในการใช้งานซอฟต์แวร์สำหรับจัดการเสียง เช่น Ableton Live, Pro Tools, Logic Pro
- ความคิดสร้างสรรค์ ในการสร้างสรรค์เสียงที่เป็นเอกลักษณ์และตอบโจทย์ความต้องการของลูกค้า
💵 โอกาส ความท้าทาย และผลตอบแทน
- ผลตอบแทน เริ่มต้นอยู่ที่ประมาณ 20,000 - 30,000 บาทต่อเดือน
- โอกาสและการเติบโตในอาชีพ วิศวกรเสียงในสตูดิโอ
- ผู้ช่วยวิศวกรเสียงในสตูดิโอ
- วิศวกรเสียงในสตูดิโอ
- วิศวกรเสียงในสตูดิโอระดับชำนาญ
- นักออกแบบและสร้างเอฟเฟ็กต์เสียง
- ผู้ผลิตเพลงและจัดการโปรเจกต์ในสตูดิโอ
- ผู้ควบคุมและจัดการกิจกรรมทั้งหมดในสตูดิโอเสียง
- รับงานอิสระ วิศวกรเสียงสามารถทำงานเป็นฟรีแลนซ์ได้ โดยรับงานจากสตูดิโอต่างๆ หรือศิลปินอิสระ
- ความต้องการสูง อุตสาหกรรมดนตรี ภาพยนตร์ โทรทัศน์ และสื่อดิจิทัลยังคงเติบโตอย่างต่อเนื่อง ทำให้มีความต้องการวิศวกรเสียงเพิ่มขึ้น
- ความท้าทายของอาชีพ วิศวกรเสียงในสตูดิโอ
- ต้องอัปเดตความรู้เสมอ อุปกรณ์และซอฟต์แวร์สำหรับบันทึกเสียงมีการพัฒนาอยู่ตลอดเวลา วิศวกรเสียงจึงต้องหมั่นศึกษาและเรียนรู้เทคโนโลยีใหม่ๆ อยู่เสมอ
- ปัญหาทางเทคนิค ซึ่งอาจเกิดขึ้นได้ตลอดเวลา เช่น อุปกรณ์เสียหาย ซอฟต์แวร์ขัดข้อง หรือปัญหาเกี่ยวกับเสียง ซึ่งวิศวกรเสียงต้องสามารถแก้ไขปัญหาเหล่านี้ได้อย่างรวดเร็ว
- ความเครียดและความกดดัน งานบันทึกเสียงมักมีกำหนดเวลาที่แน่นอน การทำงานให้เสร็จทันตามเวลาที่กำหนดจึงเป็นสิ่งสำคัญ ซึ่งอาจก่อให้เกิดความเครียดและความกดดันได้
- สุขภาพหู การทำงานกับเสียงดังเป็นเวลานาน อาจส่งผลต่อสุขภาพของหูได้
🖥️ ช่องทางการศึกษาความรู้เพิ่มเติม
- ช่อง YouTube ที่มีเนื้อหาเกี่ยวกับอาชีพวิศวกรเสียงในสตูดิโอ
- กองสุทธิ์ใจ, [@koongtv]. (2015, July 6). รายการ “ศาสตร์แห่งเสียง” วิศวกรเสียงในสตูดิโอ ตอนที่ 1 (Studio Sound Engineer). Youtube. https://www.youtube.com/watch?v=CQL8W9z5N98
- NSMThailand [@NSMThailand]. (2018, January 5). วิศวกรเสียง. Youtube. https://www.youtube.com/watch?v=5CGaqCMY9O0
- Mahidol, W. [@WeMahidol]. (2021, July 26). Live Sound Engineer อาชีพนี้ทำอะไร | We Mahidol. Youtube. https://www.youtube.com/watch?v=nsrXkmfCclI
📚 ข้อมูลสายการเรียนที่เกี่ยวข้อง
มัธยมศึกษาตอนปลาย
- เปิดรับทุกสายการเรียน วุฒิจบมัธยมศึกษาปีที่ 6 หรือเทียบเท่า
ปริญญาตรี เช่น
- วิทยาลัยวิศวกรรมสังคีต สาขาวิศวกรรมดนตรีและสื่อประสม
- วิทยาลัยดุริยางคศิลป์ สาขาเทคโนโลยีดนตรี
- วิทยาลัยดนตรี วิชาเอกเทคโนโลยีวิศวกรรมดนตรี
- บางหน่วยงานเปิดรับวุฒิ ป.ตรีสาขาทุกสาขา แต่ควรหาความรู้เกี่ยวกับ Sound Engineer เช่น ลงคอร์สเรียนเพิ่มเติมหรือหาโอกาสฝึกประสบการณ์ในการทำงานเพลงหรือคอนเสิร์ต
ปริญญาโท เช่น
- วิทยาลัยวิศวกรรมสังคีต หลักสูตรวิศวกรรมศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาอะคูสติกส์และเทคโนโลยีสื่อประสม (หลักสูตรนานาชาติ)
*ข้อมูล ณ ปี 2567
🌐 แหล่งอ้างอิง
- Studio Sound Engineer การมิกซ์เสียง เรียนฟรี. (n.d.). Sound Engineer Thai. from https://soundenthai.com/category/studio-recording/
- แจ่มแจ้ง. (2021, April 26). SOUND ENGINEER (วิศวกรเสียง)เริ่มต้นอย่างไร? ต้องมีความรู้มาก่อนไหม? หรือต้องเรียนอะไรมาเป็นพิเศษบ้าง. LiveForSound. https://www.liveforsound.com/how-to-be-a-sound-engineer/