
นิยามสั้นๆ
ผู้ที่มีความเชี่ยวชาญในการติดตั้ง ตรวจสอบ ซ่อมแซม อุปกรณ์ไฟฟ้าและระบบไฟฟ้าในสถานที่ต่าง ๆ เพื่อให้ปลอดภัยและมีประสิทธิภาพ
📃 ลักษณะงาน
- ติดตั้งระบบไฟฟ้า ให้กับอาคารสถานที่ต่างๆ โดยดูแลตั้งแต่การกำหนดจุดติดตั้ง การเดินสายไฟ การทดสอบแรงดันไฟ
- ตรวจสอบ บำรุง เช็คสภาพอุปกรณ์และระบบไฟฟ้าเพื่อให้สามารถใช้งานได้ตามมาตรฐานและปลอดภัยตามอายุการใช้งาน
- ซ่อมแซมหรือเปลี่ยน อุปกรณ์และระบบไฟฟ้าที่เสียหายให้กลับมาใช้งานได้ตามปกติ
📊 ขั้นตอนการทำงาน
- วิเคราะห์งานที่ได้รับมอบหมาย ว่าเป็นงานประเภทติดตั้ง ตรวจสอบ หรือซ่อมแซม
- วางแผนการทำงาน ตั้งแต่ระยะเวลาการทำงาน อุปกรณ์ที่ต้องใช้ หากเป็นช่างไฟฟ้าสังกัดในหน่วยงาน ต้องนำแผนงานเสนอเพื่อขออนุมัติจากหัวหน้างานก่อน
- จัดซื้อจัดหาอุปกรณ์ และเตรียมกำลังคน
- ทำการซ่อมแซม ตรวจสอบ หรือติดตั้งและทดสอบระบบไฟฟ้า ตามภาระงานที่ได้รับ
- รายงานผลแก่ผู้ว่าจ้างหรือผู้บังคับบัญชา และจัดทำบันทึกข้อมูลการดำเนินงานทั้งหมด
👩🏻💻 อาชีพที่ต้องทำงานร่วมกัน
- วิศวกร
- ผู้รับเหมาก่อสร้าง
- สถาปนิก
- มัณฑนากร
🏢 สถานที่และเวลาทำงาน
- หากเป็นช่างไฟฟ้าอิสระ อาจมีออฟฟิศหรือใช้บ้านของตัวเองเป็นสถานที่ในการติดต่องานกับลูกค้า หากเป็นช่างไฟฟ้าที่สังกัดตามหน่วยงานต่างๆ ทั้งภาครัฐและเอกชน ก็จะมีแผนกหรือฝ่ายสำหรับประจำการ
- การทำงานมีทั้งทำงานในสถานที่และนอกสถานที่ เช่น ซ่อมแซมเครื่องใช้ไฟฟ้าที่ลูกค้านำมาให้ตรวจสอบถึงที่ หรือตรวจสอบระบบไฟฟ้าในองค์กรที่สังกัด และงานนอกสถานที่ เช่น ออกไปติดตั้งระบบไฟฟ้าที่โครงการก่อสร้าง เป็นต้น
- โดยปกติทำงานวันละ 8 ชั่วโมงตามกฎหมายแรงงาน ในวันจันทร์-ศุกร์ หรือเป็นไปตาม การตกลงกับผู้ว่าจ้าง
- ในกรณีที่เป็นช่างอิสระจะมีการทำงานในวันหยุดหรือนอกเวลางานเนื่องจากลูกค้าจะว่างนำเครื่องใช้ไฟฟ้าที่เสียหายมาซ่อมแซมในวันหยุดหรือสะดวกเปิดบ้านให้เราซ่อมแซมในวันหยุด
- หรือหากทำงานในหน่ยงานต่าง ๆ มีเหตุขัดข้องก็ต้องมีการทำงานวันหยุดหรือนอกเวลาทำงาน เช่น ระบบไฟฟ้าเสียหายในช่วงกลางดึก การออกไปติดตั้งระบบไฟในงานอีเวนต์ตามวันหยุดพิเศษ เป็นต้น
✅ ความรู้ความสามารถที่ต้องใช้
- ความรู้เกี่ยวกับระบบงานไฟฟ้า ตั้งแต่ อุปกรณ์ การติดตั้ง ตรวจสอบ ซ่อมบำรุง การคำนวณกระแสไฟ การเขียนแผนภาพเดินสายไฟ การอ่านแบบวงจรไฟฟ้า ไปจนถึงมาตรฐานความปลอดภัยในการทำงานด้านไฟฟ้า รวมถึงการปฐมพยาบาลผู้ที่บาดเจ็บจากอุบัติเหตุทางไฟฟ้า
- มีทักษะทางการช่าง สามารถปฏิบัติงานในระบบไฟฟ้า เช่น เดินสายไฟ ต่อวงจรไฟฟ้า เป็นต้น
- มีร่างกายแข็งแรง มีความคล่องตัว สามารถปีนป่าย ทรงตัวบนที่สูงได้
- มีทักษะการคิดวิเคราะห์ วางแผนและควบคุมงาน
💵 โอกาส ความท้าทาย และผลตอบแทน
- ผลตอบแทนเริ่มต้นประมาณ 18,000 - 30,000 บาทต่อเดือนขึ้นอยู่กับขนาดขององค์กรที่ประจำและประสบการณ์การทำงาน
- หรืออาจรับเงินชิ้นงาน หรือเป็นรายโปรเจ็ค ในกรณีที่เป็นช่างอิสระ
- โดยทั่วไปช่างไฟฟ้าในองค์กรต่างๆ เมื่อสะสมประสบการณ์และความเชี่ยวชาญพอสมควรแล้วก็มักจะเติบโตจาก
- ช่างไฟฟ้าเทคนิค (Electrical Technician)
- ช่างไฟฟ้าผู้ชำนาญงาน (Senior Electrical Technician) หรือ ช่างไฟฟ้าผู้จัดการโครงการ (Electrical Project Manager)
- ผู้ที่จะปฏิบัติงานไฟฟ้าจะต้องผ่านการทดสอบมาตรฐานฝีมือแรงงานแห่งชาติ สาขาอาชีพช่างไฟฟ้าภายในอาคารตามประกาศกระทรวงแรงงาน
- เป็นอาชีพที่มีความต้องการในตลาดสูง เพราะไฟฟ้าเป็นปัจจัยสำคัญในการดำรงชีวิต และอยู่ในทุกพื้นที่ดำรงชีวิตของมนุษย์
- ความยากและท้าทายของอาชีพ "ช่างไฟฟ้า"
- ต้องอาศัยความชำนาญและความรู้ทางเทคนิคในการทำงานกับระบบไฟฟ้าที่ซับซ้อน
- เวลาจำกัดในการทำงาน เนื่องจากงานในวงการระบบไฟฟ้ามักมีการกำหนดเวลาซ่อมแซมที่เข้มงวด เช่น การซ่อมบำรุงให้เสร็จก่อนสถานที่เปิดใช้งาน หรือ ความเร่งใช้งานของลูกค้าที่นำเครื่องใช้ไฟฟ้ามาซ่อม เป็นต้น
- งานด้านไฟฟ้าเป็นอาชีพที่ต้องเรียนรู้และปรับปรุงทักษะตลอดเวลา เนื่องจากเทคโนโลยีและมาตรฐานไฟฟ้าอาจเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว
- สิ่งที่เป็นความเสี่ยงของอาชีพนี้ คือ
- เผชิญความเสี่ยงจากอุบัติเหตุทางไฟฟ้าฟ้า เช่น ไฟดูด ไฟรั่ว ไฟช็อต หรืออัคคีภัย ซึ่งอันตรายต่อชีวิต
🖥️ ช่องทางการศึกษาความรู้เพิ่มเติม
- YouTube ที่มีเนื้อหาแนะนำเกี่ยวกับ "ช่างไฟฟ้า"
- วิทยาลัยเทคโนโลยีกรุงเทพ. (2022, February 17). แนะนำแผนกช่างไฟฟ้า | วิทยาลัยเทคโนโลยีกรุงเทพ [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=NnM0HColFfM
- MrJiroChan. (2021, January 13). ตามติดชีวิตช่างไฟฟ้าชาวไทยในอเมริกา [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=a6hkZRHmqKQ
- คณะและมหาวิทยาลัยที่เปิดสอนในประเทศไทยที่เกี่ยวข้องกับการเตรียม "ช่างไฟฟ้า"
- คณะวิศวกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
- คณะวิศวกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
- คณะวิศวกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
- คณะวิศวกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล
- คณะวิศวกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี
- สาขาวิชาช่างไฟฟ้า ในวิทยาลัยอาชีวศึกษาทั่วประเทศ ซึ่งมักแยกย่อยออกเป็นสาขาต่างๆ เช่น
- วิชาช่างไฟฟ้า ศึกษาและปฏิบัติงานเกี่ยวกับระบบไฟฟ้าทั้งในส่วนของการติดตั้งและซ่อมบำรุง รวมถึงความปลอดภัยในการใช้งานระบบไฟฟ้า
- วิชาช่างไฟฟ้าอุตสาหกรรม ศึกษาและปฏิบัติงานในสายงานไฟฟ้าอุตสาหกรรม รวมถึงการทำงานกับเครื่องจักรและระบบไฟฟ้าในอุตสาหกรรม เช่น โรงงานต่างๆ
- วิชาช่างไฟฟ้าสายสื่อสาร ศึกษาและปฏิบัติงานที่เกี่ยวข้องกับระบบสื่อสาร รวมถึงการทำงานกับเครื่องมือและอุปกรณ์ทางไฟฟ้าในสื่อสาร
🌐 แหล่งอ้างอิง
- Prawit. (2021). อาชีพช่างไฟฟ้าในโรงงานอุตสาหกรรม. ตรวจสอบระบบไฟฟ้า. https://www.xn--82ca1bvagb3aa9abf8byig3ae9c9qsd3d.com/occupation-of-an-electrician-in-an-industrial-plant/
- งานส่งเสริมและทดสอบมาตรฐานฝีมือแรงงาน ศูนย์พัฒนาฝีมือแรงงงานจังหวัดอุทัยธานี . (2021). การทดสอบมาตรฐานฝีมือแรงงานแห่งชาติ สาขาอาชีพช่างไฟฟ้าภายในอาคาร ระดับ 1 https://www.dsd.go.th/uthaithani/Region/showhilight/2127
- สถาบันพัฒนาข้าราชการกรุงเทพมหานคร. (2012). สายงานปฏิบัติงานช่างไฟฟ้า ตำแหน่งนายช่างไฟฟ้า https://webportal.bangkok.go.th/upload/user/00000112/News/TRM/document%20TRM/22.pdf
กรมพัฒนาฝีมือแรงงาน. (2021). คู่มือเตรียมทดสอบมาตรฐาน ฝีมือแรงงานแห่งชาติ สาขาช่างไฟฟ้าภายในอาคาร ระดับ ๑ (ภาคความรู้). https://www.dsd.go.th/DSD/Doc/ShowDetails/8768