
นิยามสั้นๆ
ผู้ที่ทำกิจกรรมต่างๆ ในรูปแบบการถ่ายทอดสด (Live streaming) หรือเรียกว่า ‘Live สด’ บนอินเทอร์เน็ตผ่านแพลต์ฟอร์มต่างๆ เพื่อโต้ตอบกับผู้ชมแบบเรียลไทม์ เช่น ไลฟ์เล่นเกม ขายของ พูดคุยกับคนดู ร้องเพลง เต้น ฯลฯ
📃 ลักษณะงาน
- Live stream ถ่ายทอดสดเนื้อหา คอนเทนต์ (Content) ที่วางแผนไว้ตามตารางการถ่ายทอดสดลงบนอินเทอร์เน็ต
- ให้ความบันเทิงกับผู้ชม โต้ตอบมีปฏิสัมพันธ์กับคนที่เข้ามาชม Live Stream สร้างบรรยากาศให้ผู้ชมอยู่ชมไลฟ์ของเราจนจบ
- คิด สร้างสรรค์ เนื้อหาใหม่ๆ เพื่อสื่อสารออกมาเป็น Live Stream
- นอกจากคำว่าสตรีมเมอร์ บางคนก็เรียกโฮสต์ (Host) หรือพิธีกรของช่องนั้นๆ
📊 ขั้นตอนการทำงาน
- คิดหาไอเดียสำหรับเนื้อหาที่ตัวเองอยากนำเสนอ เช่น เล่นเกม ขายของ หรือถ่ายทอดสดเกี่ยวกับชีวิตประจำวัน (In real life : IRL) อย่างการเดินทางไปทำงาน กิจวัตรในบ้าน เป็นต้น
- วางแผนตารางการทำงานของตัวเองและทีม ตั้งแต่วันคิดเนื้อหา วันคุยงาน วันถ่ายทอดสด
- เตรียมตัวก่อนถ่ายทอดสด เช่น คิดบทพูด (Script สคริปต์) ตั้งค่าอุปกรณ์ที่ต้องใช้ เช่น กล้อง ไฟ จัดสถานที่ ฯลฯ ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับความถนัดของแต่ละคน บางคนอาจชอบความเป็นธรรมชาติ ไม่มีการซักซ้อมหรือคิดบทมาก่อน
- ถ่ายทอดสด โดยจะต้องคอยปรับแผนและวิธีเพื่อดึงความสนใจให้ผู้ชมยังดูต่อ
- หลังถ่ายทอดสดเรียบร้อย มีการสรุปผล เพื่อดูแนวทางการทำงานครั้งต่อไป
👩🏻💻 อาชีพที่ต้องทำงานร่วมกัน
- ครีเอทีฟ (Creative) ช่วยวางแผนทิศทางการผลิตเนื้อหาคอนเทนต์
- ผู้จัดการ (Manager) คอยจัดการตารางงาน คุยกับลูกค้าในกรณีที่สตรีมเมอร์มีชื่อเสียง ช่องมีความนิยมมากขึ้น และมีการจ้างงานเกิดขึ้น
- ทีมงานถ่ายทำ (Production staff) สตรีมเมอร์ส่วนใหญ่สามารถถ่ายทอดสดคนเดียวได้ แต่บางคนก็อาจมีทีมงานร่วมถ่ายทำด้วยเช่นกัน
🏢 สถานที่และเวลาทำงาน
- สตรีมเมอร์ มี 2 ประเภท จะมีขอบเขตงานและเวลางานขึ้นอยู่กับการจัดการบริษัทที่สังกัดและตารางชีวิตของแต่ละคน คือ
1) คนที่ทำงานประจำและเป็นสตรีมเมอร์หลังเลิกงาน
2) สตรีมเมอร์เต็มเวลา - หากเป็นสตรีมเมอร์ที่มีสังกัดหรือค่ายกำกับ จะมีเวลาสตรีมงานตามที่ค่ายกำหนด ขึ้นอยู่กับสัญญา ซึ่งอาจมีข้อตกลงเรื่องของเวลาเข้าออกออฟฟิศ จำนวนชั่วโมงถ่ายงาน เป็นต้น
- สถานที่ทำงานของสตรีมเมอร์มีความยืดหยุ่นสูง เพราะการสตรีมสดสามารถสตรีมจากที่ไหนก็ได้ เช่น จากบ้านของตัวเอง สถานที่ท่องเที่ยว หรือบางคนอาจมีห้องสตูดิโอสำหรับถ่ายทอดสดโดยเฉพาะ
✅ ความรู้ความสามารถที่ต้องใช้
- มีทักษะด้านการสื่อสาร การพูด สามารถรักษาบรรยากาศความสนุกสนาน ดึงดูดผู้ชม
- มีทักษะภาษาต่างประเทศ เพื่อสื่อสารกับผู้ชมต่างชาติ และทำให้คอนเทนต์ขยายสู่นานาชาติ
- มีความสามารถด้านเทคโนโลยีในการใช้โปรแกรมถ่ายทอดสด สามารถใช้งานได้คล่องแคล่ว และวิเคราะห์และแก้ปัญหาเบื้องต้นของอุปกรณ์ได้ เช่น ไมโครโฟนไม่ติดขณะไลฟ์ทำอย่างไร ภาพกระตุกเกิดจากสาเหตุใด
- มีวินัยและทักษะการจัดการเวลา เนื่องจากเป็นอาชีพที่ต้องอาศัยความสม่ำเสมอและค่อนข้างมีความยืดหยุ่นทั้งด้านเวลางานและสถานที่ จึงต้องมีทักษะการจัดการเวลาที่ดี
- มีความสามารถด้านการตลาด รู้จักวิเคราะห์เทรนด์สังคม ความต้องการของผู้ชม รูปแบบงานของสตรีมเมอร์คนอื่น ๆ กระแสและผลตอบรับจากงานที่ผ่านมา เพื่อนำมาพัฒนางานของตนเองให้สมบูรณ์ตอบโจทย์ผู้ชม
- ต้องทันโลก ทันกระแส อัปเดตตัวเองในวงการที่เกี่ยวข้องและเรื่องราวในสังคมตลอดเวลา
- มีความคิดสร้างสรรค์ คิดค้นนำเสนอเนื้อหาใหม่ๆ ไม่จำเจกับที่มีอยู่
- มีทักษะการจัดการกับอารมณ์ เพราะต้องรับมือกับผู้ชมที่เข้ามาดู ซึ่งอาจเจอความเห็นหลายรูปแบบ (ทั้งดีและไม่ดี)
💵 โอกาส ความท้าทาย และผลตอบแทน
- อาชีพสตรีมเมอร์เป็นงานที่หากมีเพียงโทรศัพท์มือถือกับสัญญาณอินเทอร์เน็ตก็ทำได้ทุกที่ ทุกเวลา ทำให้มีคนใหม่ๆ เข้าสู่วงการมากขึ้น การแข่งขันสูงขึ้น ต้องรักษาคุณภาพ มองเห็นโอกาสและไอเดียใหม่ๆ เพื่อทำให้งานของตัวเองโดดเด่นและน่าติดตามอยู่เสมอ โดยต้องไม่ลืมว่า
- ต้องรักษาฐานคนดูให้คงอยู่ไว้มากที่สุด ยิ่งมีผู้ชม ผู้ติดตามมาก โอกาสในการสร้างรายได้ก็จะเข้ามามากด้วย
- ต้องรักษาคุณภาพของไลฟ์ (ทั้งภาพและเสียง) หากภาพไม่คมชัด เสียงติดๆ ขัดๆ ก็อาจทำให้ผู้ชมเสียอรรถรสและกดออกจากการไลฟ์ไป
- ต้องรู้กฎหมายที่เกี่ยวข้อง เช่น กฎหมาย PDPA ที่ส่งผลต่ออาชีพการเป็นสตรีมเมอร์ เพราะต้องออกไปถ่ายทอดสดกิจกรรมข้างนอก ทำให้ต้องระมัดระวังเรื่องการถ่ายติดใบหน้าผู้อื่น
- การไลฟ์ ในแง่หนึ่งจะเน้นเรื่องที่ฉับไวและทันที ดังนั้น สตรีมเมอร์จะต้องอัปเดตตัวเองอยู่เสมอ เพื่อให้ทันกระแสสังคมและโลก
- รายได้ของอาชีพนี้อาจมาจาก 3 ช่องทาง ได้แก่
1. จากผู้ชมที่สนับสนุนและบริจาคให้สตรีมเมอร์
2. มียอดผู้เข้าชม ผู้ติดตาม ถึงเกณฑ์ตามข้อกำหนดของแต่ละแพลตฟอร์ม ซึ่งแต่ละแพลตฟอร์มจะมีเปอร์เซ็นต์ค่าตอบแทนที่แตกต่างกัน
3. รายได้จากการเซ็นสัญญากับทางแพลตฟอร์ม หรือการเข้าสังกัดใดสังกัดหนึ่ง ในกรณีที่แพลตฟอร์มต้องการให้สตรีมเมอร์นั้นๆ สตรีมไลฟ์อยู่ในแพลตฟอร์มเดียว มูลค่าสัญญามีตั้งแต่หลักพันถึงหลักล้าน อย่างไรก็ดี สตรีมเมอร์ 1 คน สามารถอยู่ได้หลายแพลตฟอร์ม (หากไม่ติดสัญญา) แต่มักไม่ค่อยมีคนทำ เนื่องจากต้องรักษาคุณภาพการไลฟ์และโต้ตอบกับผู้ชมในทุกช่องทางให้ดีในเวลาเดียวกัน
- นอกจากค่าตอบแทนที่เป็นรายได้ สตรีมเมอร์มีโอกาสได้รับค่าตอบแทนเป็นสิ่งของ หรือการเชิญไปร่วมออกงานอีเวนท์ต่างๆ เช่น เปิดตัวเกมใหม่ ซึ่งช่วยขยายโอกาสในงานของตัวเอง
- การเป็นสตรีมเมอร์ทำให้เกิด Community ความเป็นชุมชนความสัมพันธ์ระหว่างตัวสตรีมเมอร์กับผู้ชม เปิดโอกาสให้ได้รู้จักกับมิตรภาพใหม่ๆ แต่ก็ต้องรับมือกับผู้คนหลากหลาย ซึ่งบางครั้งเป็นผู้ชมที่เข้ามากลั่นแกล้งออนไลน์ ส่งข้อความหยาบคาย สตรีมเมอร์จึงต้องมีทักษะการจัดการอารมณ์และวิธีรับมือที่ดี
ในอนาคต AI อาจส่งผลกับอาชีพนี้ ยกตัวอย่างเช่น ปัจจุบันมีสิ่งที่เรียกว่า Vtuber (วีทูบเบอร์) หรือ Virtual youtuber (เวอร์ชวลยูทูบเบอร์) เป็นสตรีมเมอร์ที่ผู้สตรีมไม่ต้องเปิดเผยใบหน้าของตัวเอง แต่สตรีมผ่านอวตารซึ่งเป็นตัวการ์ตูน ได้รับความนิยมอย่างมากในญี่ปุ่นและกำลังขยายไปทั่วโลก ทำให้มีความเป็นไปได้ที่ในอนาคตจะมีสตรีมเมอร์ที่เป็น AI แทนมนุษย์จริงๆ
💵 โอกาส ความท้าทาย และผลตอบแทน
- เว็บไซต์ Youtunbe มีคนให้ความรู้เกี่ยวกับอุปกรณ์ การสตรีม การสร้างคอนเทนต์ต่างๆ มากมาย สามารถค้นหาจากช่องต่างๆ ใน Youtube ได้เลย
- สังเกตเทคนิคจากสตรีมเมอร์ที่เราติดตามอยู่ ลองดูจากวิธีการสื่อสาร การถ่ายทอดสด และเนื้อหาของเขาว่าเป็นอย่างไร
📚 ข้อมูลสายการเรียนที่เกี่ยวข้อง
มัธยมศึกษาตอนปลาย
- เปิดรับทุกสายการเรียน วุฒิจบมัธยมศึกษาปีที่ 6 หรือเทียบเท่า
ปริญญาตรี เช่น
- คณะดิจิทัลมีเดีย สาขาการออกแบบอินเทอร์แอคทีฟและเกม
- คณะวิศวกรรมศาสตร์และเทคโนโลยีอุตสาหกรรม สาขาวิศวกรรมคอมพิวเตอร์แอนิเมชันและเกม
- วิทยาลัยนวัตกรรมดิจิตอลและเทคโนโลยี สาขาวิชาคอมพิวเตอร์เกมและอีสปอร์ต
- คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์และการออกแบบ สาขาเทคโนโลยีมัลติมีเดีย กลุ่มวิชาการพัฒนาเกม
- คณะบริหารธุรกิจ สาขาการจัดการธุรกิจเกม และอีสปอร์ต
- บางหน่วยงานเปิดรับวุฒิ ป.ตรีสาขาทุกสาขา แต่ควรมีความรู้และทักษะด้าน
- การสตรีม
- อุปกรณ์ต่าง ๆที่ใช้ในการสตรีม
- เกมและการพัฒนาเกม
- เทคนิคการเล่นเกม
- เทคนิคการพูดคุยในไลฟ์
*ข้อมูล ณ ปี 2567