
นิยามสั้นๆ
นักวิเคราะห์เพื่ออธิบายสถานการณ์ที่ซับซ้อน หาคำตอบและแนวทางแก้ปัญหา หรือพัฒนาองค์ความรู้ทางด้านเศรษฐศาสตร์ และถ่ายทอดความรู้นั้น ๆ ให้กับผู้อื่นเพื่อนำไปตัดสินใจหรือใช้ประโยชน์ต่อได้
📃 ลักษณะงาน
นักเศรษฐศาสตร์ต้องอัพเดทข่าวสารและความรู้ รวมถึงศึกษาหาข้อมูลจากแหล่งข้อมูลต่างๆ หลากหลาย โดยอาจไม่จำเป็นต้องเป็นข้อมูลเกี่ยวกับเศรษฐศาสตร์เท่านั้น อาจเป็นข้อมูลและความรู้เกี่ยวกับสังคม วัฒนธรรม หรือนโยบายทางการเมือง เพื่อทำความเข้าใจหรือเชื่อมโยงข้อมูลได้ดีขึ้น เมื่อคิดวิเคราะห์คำตอบหรือแนวทางแก้ปัญหาออกมาได้แล้ว นักเศรษฐศาสตร์ต้องสามารถนำเสนอองค์ความรู้นั้นออกมาในรูปแบบต่างๆ ได้ เช่น บทความ การนำเสนอ การให้คำปรึกษา การบรรยาย การนำเสนอบนเวทีหรือการประชุมต่างๆ เพื่อเผยแพร่ให้เป็นที่เข้าใจและนำไปใช้ต่อได้ โดยอาจแบ่งสาขาของนักเศรษฐศาสตร์ตามความเชี่ยวชาญและความสนใจ เช่น นักเศรษฐศาสตร์พฤติกรรม นักเศรษฐศาสตร์มหภาค นักเศรษฐศาสตร์ระหว่างประเทศ นักเศรษฐศาสตร์เชิงปริมาณ เป็นต้น
📊 ขั้นตอนการทำงาน
การทำงานในแต่ละวันอาจไม่ได้มีกิจวัตรประจำวันตายตัว ขึ้นอยู่กับองค์กรที่ทำงานและสถานการณ์ปัจจุบัน โดยทั่วไปแล้ว ในแต่ละวันนักเศรษฐศาสตร์จะต้องอัพเดทข่าวสารข้อมูล จัดลำดับความสำคัญของงานวิเคราะห์วิจัยที่กำลังทำอยู่ หากมีประเด็นที่เกิดจากสถานการณ์ปัจจุบันซึ่งอาจสร้างผลกระทบเร่งด่วน ก็จะนำประเด็นนั้นๆ มาวิเคราะห์และนำเสนอก่อน
ขั้นตอนในการทำงานของนักเศรษฐศาสตร์ในการคิดวิเคราะห์ปัญหาต่างๆ
- รับโจทย์ หรือคิดโจทย์ เกี่ยวกับเศรษฐศาสตร์ที่ต้องการคำตอบหรือแนวทางการปฏิบัติ เช่น เมื่อเกิดสถานการณ์ประเทศรัสเซียรุกรานประเทศยูเครน ประเทศไทยจะได้รับผลกระทบด้านใดบ้าง
- รวบรวมและหาข้อมูล ความรู้ เพิ่มเติม
- เชื่อมโยงข้อมูล หาความสัมพันธ์ วิเคราะห์หาคำตอบ
- ทำเอกสารโครงสร้างข้อมูล นำเสนอเหตุปัจจัย ผลกระทบ คำตอบที่ได้จากการวิเคราะห์ข้อมูล
- นำเสนอองค์ความรู้
👩🏻💻 อาชีพที่ต้องทำงานร่วมกัน
ขึ้นอยู่กับองค์กรที่ทำงานอยู่ และลักษณะงานที่ทำ หากเป็นอาจารย์หรือนักเศรษฐศาสตร์ที่ทำงานประเด็นที่สามารถรวบรวมข้อมูล วิเคราะห์และสังเคราะห์ข้อมูลได้ด้วยตัวเอง ก็อาจไม่ต้องทำงานร่วมกับผู้อื่น
แต่ถ้าหากทำงานในองค์กรใหญ่ที่ทำงานในประเด็นที่เกินขอบเขตความรู้ของตนเอง อาจจำเป็นต้องร่วมมือเพื่อถามหาความเห็น และขอข้อมูลความรู้ กับผู้เชี่ยวชาญในด้านนั้น ๆ
ตัวอย่างอาชีพอื่นๆ ที่นักเศรษฐศาสตร์อาจทำงานร่วมด้วย เช่น
- นักสถิติ นักวิเคราะห์ข้อมูล นักเทคโนโลยีสารสนเทศ เป็นผู้ที่มีข้อมูล หรือเตรียมข้อมูลให้กับนักเศรษฐศาสตร์
- ผู้เชี่ยวชาญศาสตร์แต่ละแขนงที่นักเศรษฐศาสตร์มักทำวิจัยร่วม เพื่อต่อยอดองค์ความรู้
- นักออกแบบ นักสื่อสาร เป็นผู้ที่นำสิ่งที่นักเศรษฐศาสตร์คิดวิเคราะห์มานำเสนอและเผยแพร่ให้ผู้อื่นเข้าใจได้ง่ายและขยายวงกว้างมากขึ้น
🏢 สถานที่และเวลาทำงาน
นักเศรษฐศาสตร์อาจทำงานที่ออฟฟิศหรือไม่ก็ได้ สิ่งที่จำเป็นในการทำงานคือคอมพิวเตอร์ที่สามารถหาข้อมูล สามารถประชุมออนไลน์ได้ มีโปรแกรมที่จำเป็น เช่น โปรแกรมทางเศรษฐมิติ EViews, STATA R หรือ python
ชั่วโมงการทำงานขึ้นอยู่กับองค์กร อาจเป็นเวลาทำงานทั่วไป (8:30 - 16:30 น.) ในวันจันทร์-ศุกร์ แต่หากมีเหตุหรือประเด็นที่มีความเร่งด่วน และผลกระทบมากก็อาจต้องทำงานเกินเวลาให้งานเสร็จเพื่อใช้ประชุมหรือใช้งานตามกำหนดเวลา หากมีการทำงานร่วมกับองค์กรหรือประเทศอื่นๆ อาจต้องมีการประชุมหรือสัมนานอกเวลาทำงาน ขึ้นอยู่กับสไตล์การทำงานขององค์กรและหัวหน้างาน
✅ ความรู้ความสามารถที่ต้องใช้
- ความสามารถในภาษาอังกฤษ เนื่องจากข้อมูลความรู้ส่วนมากเป็นภาษาอังกฤษ
- ความสามารถในการคิดวิเคราะห์ (Critical Thinking) การคิดต่อยอด การวิพากษ์
- ทักษะการสังเกต การใฝ่รู้ ช่างสงสัย เก็บรายละเอียดข้อมูลต่างๆ แล้วนำมาเชื่อมโยงต่อภาพ สังเคราะห์ความรู้ขึ้นมาได้
- ทักษะการทำงานเป็นทีม
- ทักษะการเล่าเรื่อง การนำเสนอความคิดให้ผู้อื่นเข้าใจ และอธิบายให้ผู้ที่เห็นต่างคล้อยตามได้
- ความรู้ทางสังคม ประวัติศาสตร์ เศรษฐกิจการเมือง จะช่วยให้เข้าใจบริบททางสังคม การตัดสินใจ นโยบายของแต่ละพื้นที่
- หากมีความรู้ในภาษาที่ 3 เช่นภาษาจีน หรือรัสเซีย จะทำให้เข้าใจและเข้าถึงข้อมูลความรู้เฉพาะทางในภาษานั้นๆ ได้ เนื่องจากปัจจุบันยังมีข้อมูลในหลายๆ ภาษาที่ไม่ได้รับการเผยแพร่ตามมาตรฐานสากล หรือตีพิมพ์เป็นภาษาอังกฤษ
- หากมีความรู้ในภาษาที่ 3 เช่นภาษาจีน หรือรัสเซีย จะทำให้เข้าใจและเข้าถึงข้อมูลความรู้เฉพาะทางในภาษานั้นๆ ได้ เนื่องจากปัจจุบันยังมีข้อมูลในหลายๆ ภาษาที่ไม่ได้รับการเผยแพร่ตามมาตรฐานสากล หรือตีพิมพ์เป็นภาษาอังกฤษ
💵 โอกาส ความท้าทาย และผลตอบแทน
- นักเศรษฐศาสตร์ในองค์กรอาจมีลำดับตำแหน่งดังนี้
- เศรษฐกร: เป็นผู้มีหน้าที่วิเคราะห์ข้อมูลเบื้องต้น เป็นผู้ช่วยวิจัย หรือ เป็นผู้รับโจทย์ ทำข้อมูล
- เศรษฐกรอาวุโส: รับบทบาทเป็นผู้เชี่ยวชาญเฉพาะเรื่อง หรือ เป็นหัวหน้าโครงการ
- ระดับบริหารตั้งแต่หัวหน้าทีมถึงผู้อำนวยการ: ทำหน้าที่จัดการและให้คำแนะนำแก่เศรษฐกร และเศรษฐกรอาวุโสในทีม รวมถึงคอยบริหารทีม กำหนดโจทย์และนโยบาย และตำแหน่งนี้มักเป็นผู้ออกไปสื่อสารกับสาธารณชนนอกองค์กร
- เงินเดือนแตกต่างกันไปตามประเภทองค์กร เช่น องค์กรรัฐบางองค์กร ระดับปริญญาตรีประมาณ 28,000 บาท ปริญญาโท 31,000 บาท เป็นต้น ส่วนสวัสดิการพื้นฐานก็ขึ้นอยู่กับแต่ละองค์กรเช่นกัน
- ปัจจุบัน AI มีความสามารถเปรียบเสมือนมนุษย์อัจฉริยะที่คิดได้เก่งและเร็ว ความท้าทายของนักเศรษฐศาสตร์ที่มีต่อ AI คือ ศักยภาพของนักเศรษฐศาสตร์ที่มีเหนือ AI ในด้านความสามารถในการคิดโจทย์ และการรวบรวมข้อมูลจากหลายๆ มิติ โดยเฉพาะมิติด้านความเข้าใจในพฤติกรรมมนุษย์ ซึ่ง AI ยังทำไม่ได้ โดย AI เหมาะกับการนำมาใช้เป็นเครื่องมือทุ่นแรงกับโจทย์ที่มีข้อมูลเฉพาะ การคิดซับซ้อน การหาผลลัพธ์ซ้ำๆ การสร้างโมเดลจำลอง ช่วยทุ่นแรงใน แต่ AI ยังไม่สามารถคิดเชื่อมโยง หาประเด็นที่นำมาเป็นโจทย์ที่นำไปสู่คำตอบได้เท่ามนุษย์
- (ประเด็นน่าจะซ้ำกับข้อก่อน เดี๋ยวเพิ่มให้อีกข้อ)
- ความท้าทายอีกเรื่องคือ สถานการณ์โลกมีความไม่แน่นอนสูงมาก และเปลี่ยนไปทุกวัน หลักเศรษฐศาสตร์ที่เราร่ำเรียนมาสมัยมหาวิทยาลัยอาจไม่ใช่คำตอบที่ดีที่สุด เพราะหลักทฤษฎีเหล่านั้นล้วนเป็นบทเรียนที่มาจากอดีตอีกที ดังนั้น โจทย์ในโลกปัจจุบันจึงต้องอาศัยการประยุกต์และการทำความเข้าใจบริบทรอบด้าน พร้อมกับต้องหมั่นหาความรู้ ไอเดียใหม่ๆ ตลอดเวลา
🖥️ ช่องทางการศึกษาความรู้เพิ่มเติม
- กระแสปัจจุบันที่กำลังเป็นที่นิยมคือความรู้ทางด้าน Data Analytic
- ความรู้เรื่อง Geopolitics ปัญหาการเมืองระหว่างประเทศ เข้าใจบริบททางสังคมให้เข้าใจถ่องแท้
- อ่าน: เพจความรู้ The 101 world (https://www.the101.world/) , Thaipublica (https://thaipublica.org/) , บทความที่อ้างอิงหลักการทางเศรษฐศาสตร์
- ฟัง: The Standard Wealth (https://www.youtube.com/channel/UCCbmc3WgGqICujNEjMWrGdQ) , ข่าวสารความเคลื่อนไหว การวิเคราะห์ทางเศรษฐศาสตร์
📚 ข้อมูลสายการเรียนที่เกี่ยวข้อง
มัธยมศึกษาตอนปลาย
- สายวิทย์-คณิต
- สายศิลป์-คำนวน
- สายศิลป์-ภาษา
- ปวช. หรือเทียบเท่า
ปริญญาตรี เช่น
- คณะเศรษฐศาสตร์ สาขาวิชาเศรษฐศาสตร์
- คณะเศรษฐศาสตร์และบริหารธุรกิจ สาขาวิชาเศรษฐศาสตร์
- คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ สาขาวิชาเศรษฐศาสตร์
- คณะการบัญชีและการจัดการ สาขาวิชาเศรษฐศาสตร์ธุรกิจ
- คณะบริหารธุรกิจ เศรษฐศาสตร์และการสื่อสาร สาขาวิชาเศรษฐศาสตร์
- คณะศิลปศาสตร์และวิทยาการจัดการ สาขาวิชาเศรษฐศาสตร์ธุรกิจ
- คณะบริหารธุรกิจและนิเทศศาสตร์ สาขาวิชาเศรษฐศาสตร์
- สำนักวิชาการจัดการ สาขาเศรษฐศาสตร์
- สำนักวิชาการการบัญชีและการเงิน สาขาเศรษฐศาสตร์
- คณะวิทยาการจัดการ สาขาวิชาเศรษฐศาสตร์
ปริญญาโท เช่น
- คณะเศรษฐศาสตร์ เศรษฐศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาเศรษฐศาสตร์
- คณะบริหารธุรกิจ เศรษฐศาสตร์และการสื่อสาร บัญชีมหาบัณฑิต สาขาวิชาเศรษฐศาสตร์
- คณะการบัญชีและการจัดการ เศรษฐศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาเศรษฐศาสตร์ธุรกิจและนวัตกรรมทางธุรกิจ
- คณะพัฒนาการเศรษฐกิจ เศรษฐศาสตรมหาบัณฑิต
- คณะเศรษฐศาสตร์ เศรษฐศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาเศรษฐกิจดิจิทัล
ปริญญาเอก เช่น
- คณะเศรษฐศาสตร์ ปรัชญาบัณฑิต สาขาวิชาเศรษฐศาสตร์
- คณะบริหารธุรกิจ เศรษฐศาสตร์และการสื่อสาร ปรัชญาดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาเศรษฐศาสตร์
- คณะเศรษฐศาสตร์ ปรัชญาดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาเศรษฐกิจดิจิทัล
*ข้อมูล ณ ปี 2567