
นิยามสั้นๆ
ผู้สืบค้นข้อมูลเชิงลึก นำมาวิเคราะห์ เรียบเรียงของมูลใหม่ รวมถึงออกแบบวิธีนำเสนอข้อมูลนั้นให้ทุกคนในองค์กรสามารถนำไปใช้ประโยชน์เพื่อพัฒนางาน พัฒนานวัตกรรมและสร้างผลกระทบเชิงบวกต่อสังคมต่อไป
📃 ลักษณะงาน
- ศึกษา ค้นคว้า บทความ และงานวิจัยจากแหล่งต่าง ๆ ทั้งภายในและภายนอกองค์กร
- จัดการฐานข้อมูลความรู้ วิเคราะห์ข้อมูล และจัดเรียงข้อมูล สร้างและบริหารระบบฐานข้อมูลที่เข้าถึงง่ายและปลอดภัย
- ส่งเสริมการเรียนรู้ภายในองค์กร ออกแบบกิจกรรมและวิธีการสื่อสารข้อมูล เช่น การจัดโปรแกรมการเรียนรู้ การแลกเปลี่ยนประสบการณ์ระหว่างทีม โดยมีการวัดประเมินผลการเรียนรู้ของทีมและนำผลการวิจัยหรือข้อมูลเชิงลึกมาใช้ในการพัฒนาเป็นนโยบายหรือโครงการภายในองค์กร
- เชื่อมโยงความรู้กับเครือข่ายภายนอก ทำงานร่วมกับองค์กรต่าง ๆ เพื่อแลกเปลี่ยนองค์ความรู้ และร่วมสร้างนวัตกรรม
📊 ขั้นตอนการทำงาน
- กำหนดเป้าหมาย และวิเคราะห์ความต้องการขององค์กร เช่น ต้องการพัฒนาทักษะ soft skill ให้พนักงาน หรือต้องการให้ความรู้เรื่องการเก็บข้อมูลต่าง ๆ เป็นต้น
- วิเคราะห์เรียบเรียงข้อมูล ให้ออกมาเป็นแผนการพัฒนาต่อไป
- เลือกแหล่งจัดระเบียบข้อมูล เพื่อให้ง่ายต่อการค้นหา เช่น การเลือกใช้เครื่องมือในการเก็บองค์ความรู้ อย่าง Google Drive หรือ SharePoint
- ออกแบบกิจกรรมการเผยแพร่องค์ความรู้ เช่น จัดทำคู่มือ เอกสาร รายงาน หรืออินโฟกราฟิก หรือพัฒนาโปรแกรมการฝึกอบรม เช่น เวิร์กชอปหรือการสัมมนา
- สนับสนุนการนำองค์ความรู้ไปใช้ เช่น สร้างกิจกรรมให้พนักงานมีโอกาสได้แลกเปลี่ยนองค์ความรู้ หรือมีแบบฝึกหัดให้พนักงานต้องส่งเป็นประจำ
- ติดตามผลและประเมินผล โดยการเปิดพื้นที่รับฟังความคิดเห็นจากพนักงาน และปรับปรุงพัฒนากิจกรรมต่อไป
- สร้างวัฒนธรรมการเรียนรู้ในองค์กรอย่างต่อเนื่อง เช่น จัดเวทีแบ่งปันประสบการณ์ หรือการสร้างแรงจูงใจในการเรียนรู้ เป็นต้น
👩🏻💻 อาชีพที่ต้องทำงานร่วมกัน
- นักพัฒนาโครงการเพื่อสังคม
- นักวิจัยและนักวิเคราะห์ข้อมูล
- ผู้ประสานงาน
- กราฟิกดีไซเนอร์
- นักสื่อสารองค์กร
- นักการเงินและนักบัญชีโครงการ
🏢 สถานที่และเวลาทำงาน
- สถานที่ทำงาน ทำงานในองค์กรเพื่อสังคม เช่น มูลนิธิ หรือสมาคมต่าง ๆ หากรับเป็นงานอิสระหรือฟรีแลนซ์ อาจตกลงกับผู้ว่าจ้างเป็นรายโครงการ โดยสามารถทำงานที่ไหนก็ได้ หรือเข้าไปทำงานที่มูลนิธิฯ ตามวันเวลาที่ตกลง
- เวลาทำงาน เวลาทำงานขึ้นอยู่กับนโยบายของแต่ละองค์กร เช่นการทำงานกับมูลนิธิอาจมีเวลาทำงานตั้งแต่ 8:00 - 17:00 น.
- หากรับเป็นงานอิสระหรือฟรีแลนซ์ เวลาทำงานอาจขึ้นอยู่กับวันที่มีการจัดอบรม โดยขึ้นอยู่กับความสะดวกของผู้จ้าง
✅ ความรู้ความสามารถที่ต้องใช้
- ทักษะการสืบค้น สรุป วิเคราะห์ และสังเคราะห์ข้อมูลได้รวดเร็วและแม่นยำ (สามารถใช้ Generative AI เข้ามาช่วยงานได้อย่างเชี่ยวชาญ)
- ทักษะการกำหนดเป้าหมายการเรียนรู้ ออกแบบการวัดประเมินผล โดยอ้างอิงจากข้อมูลเชิงลึกที่สังเคราะห์ได้
- ทักษะการออกแบบกระบวนการเรียนรู้โดยใช้ประสบการณ์ของพนักงาน หรือกลุ่มเป้าหมายเป็นฐาน
- ทักษะการให้และรับฟีดแบ็ก สำหรับการพัฒนาต่อยอด
- ทักษะการสื่อสารที่ต้องออกแบบวิธีการถ่ายทอดเนื้อหาและองค์ความรู้ เพื่อให้พนักงานหรือกลุ่มเป้าหมายที่หลากหลายได้เข้าใจองค์ความรู้นั้น
- ทักษะการใช้เทคโนโลยีในการจัดการความรู้ เช่น SharePoint, Microsoft Teams หรือ Knowledge Management System
💵 โอกาส ความท้าทาย และผลตอบแทน
- ผลตอบแทน เริ่มต้นที่ 18,000 - 25,000 บาท ต่อเดือน
- หากรับเป็นงานอิสระหรือฟรีแลนซ์ ผลตอบแทนจะขึ้นอยู่กับชั่วโมงการจัดกิจกรรมและประเด็นในการถ่ายทอดองค์ความรู้นั้น เช่น จัดกิจกรรม 1 วัน วันละ 5,000 - 10,000 บาท เป็นต้น
- การทำงานข้ามสายงาน นักจัดการความรู้สามารถทำงานร่วมกับทีมต่าง ๆ เช่น นักพัฒนาโครงการ นักวิจัย นักการเงิน และนักสื่อสาร เพื่อเชื่อมโยงข้อมูลและองค์ความรู้
- โอกาสและการเติบโตของอาชีพนักจัดการความรู้ในองค์กรเพื่อสังคม
- เส้นทางการเติบโตในองค์กรเพื่อสังคม (ระดับปฏิบัติการ) นักจัดการความรู้ (ระดับบริหาร) ผู้จัดการฝ่ายจัดการความรู้ (ระดับผู้บริหาร) ผู้อำนวยการฝ่ายกลยุทธ์และนวัตกรรม
- เติบโตข้ามสายงาน เช่น ที่ปรึกษาอิสระ นักวิจัยและนักวิชาการ ผู้เชี่ยวชาญการวางแผนโครงการ
- มีโอกาสทำงานกับองค์กรระหว่างประเทศ เช่น UNDP, World Bank, และองค์กรไม่แสวงหากำไรระดับโลก ซึ่งให้ค่าตอบแทนและโอกาสพัฒนาอาชีพสูง
- ความท้าทายของอาชีพนักจัดการความรู้ในองค์กรเพื่อสังคม
- ขาดความเข้าใจในบทบาท นักจัดการความรู้เป็นอาชีพที่เกิดขึ้นใหม่ที่หลายองค์กรอาจจะยังไม่ได้มีการระบุตำแหน่งขึ้นมาอย่างชัดเจน ส่วนใหญ่มักจะรวมอาชีพนี้ไปอยู่ในแผนกของพัฒนาบุคคล ส่งผลให้การทำงานอาจจะยังไม่ชัดเจน
- ขาดการสนับสนุน บางองค์กรอาจไม่คุ้นชิน หรือไม่ได้ตระหนักถึงการจัดการความรู้ที่ดี ดังนั้น จึงอาจขาดการสนับสนุนในด้านของความรู้ เทคโนโลยีเครื่องมือต่าง ๆ และงบประมาณจากผู้บริหาร
- การวัดผลที่ชัดเจน ผลลัพธ์จากการจัดการความรู้มักเป็นนามธรรมและวัดผลได้ยาก
🖥️ ช่องทางการศึกษาความรู้เพิ่มเติม
- ช่องทาง เว็บไซต์ ที่เกี่ยวข้องกับอาชีพนักจัดการความรู้ในองค์กรเพื่อสังคม
- GotoKnow. (n.d). “นักจัดการความรู้”. https://www.gotoknow.org/posts/134571
- RMUTSV Knowledge Source. (n.d). “การจัดการความรู้คืออะไร : KM?”. https://ks.rmutsv.ac.th/th/whatiskm
- กองแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก. (มกราคม 2562). “การจัดการความรู้ Knowledge Management”. https://km.dtam.moph.go.th/index.php/kmdata/2019-01-10-07-05-20/34-2019-01-22-03-18-17
- HREX.asia. (August, 2021). “7 ตัวอย่าง Knowledge Management เครื่องมือจัดการความรู้ในองค์กร”. https://th.hrnote.asia/orgdevelopment/210819-knowledge-management/
- แหล่งที่ศึกษาหาความรู้เพิ่มเติม
- คณะวิทยาการเรียนรู้และศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
🌐 แหล่งอ้างอิง
- พี่ต้นแบบอาชีพนักจัดการความรู้ในองค์กรเพื่อสังคม. [สัมภาษณ์เมื่อวันที่ 13 พฤศจิกายน 2567]
- ชนาธิป ลีนิน. (n.d). การจัดการความรู้คืออะไร. จาก https://ks.rmutsv.ac.th/th/whatiskm